آرخادا قالان ایللر
صدیار وظیفه ائل اوغلو
اؤتن هفته سایین قلمداشیم، یورولماز ادبیات خادیمی، شاعیر، یازیجی و ژورنالیستیمیز- روانشناس دوکتور حسین شرقی دره جک (سوی تورک) جنابلاریله بیر تلفون قونوشمامیزدا ، سؤز عؤموردن- گوندن دوشدو. قارشیداکی یئنی گونش ایلی نین 12- نجی گونو 65 - یاشینا دولورام دئدیم. سئوینج و سایغیسینی در حال بیلدیریب ، ماشالله ، ماشالله نه گؤزه ل، ایندیدن تبریک دئییرم شاعیر دئدی. ائله جه ده، خداآفرین مجلله سینین قارشیداکی فروردین سایینی 65 ایللیگیمه حصر ائتمه سینی دوشوندوگونو در حال منه بیلدیردی. منده اونودولماز ایللرین همکاری وقلمداشی اولان حؤرمتلی عالیم دوستومون سایغی و اؤنرگیسیندن دولایی تشککور ائدیب قبول ائتدیم. آشاغیداکی متنلری آرخیولریمدن گؤتوروب. تنظیمله ییب حضورونا ایمیل ائتدیم. حقیقت بوراسیندادیرکی، اونلارلا قلم دوستوم شاعیر و یازیجیلاریمیزا بو تدبیر حاققیندا خبر وئره بیلمه دیک. بونا گؤره کی، واخت چوخ آز ایدی. آنجاق وآنجاق الچاتارلیقدا و آرخیویمده اولان ماتیریاللاردان یارارلاندیم.(ائل اوغلو)
*********************************
صدیار وظیفه" ائل اوغلو"
1338-جی ایلین فروردین آیینین 12سینده ، آراز قیراغیندا ،« چلبیانلی ائلی» نین اورتا گؤبکلریندن اولان کؤچری- اکینچی عاییله سینده آنادان اولمشام. کپنک قانادلی اوشاقلیق ایللریمین 12 بایرامینی دوغما یوردوم قلی بیگلوی کدخدالو کندینده و یای فصیللرینی ایسه «یارالیجا یایلاقلاری»نین یاشیل قجه للرینده و گؤی چمنلیکلرینده یاشادیم. ابتدایی مکتبی قونشو کندیمیز جعفرقلی اوشاغیندا بیتیریب، اورتا مکتبی بیتیرمک اوچون آتا -آنامدان اوزاقلاشاراق اهر و تبریز شهرلرینده تحصیل ایله مشغول اولدوم. جوانلیقدا اوبامیزدان آیری بیر اوبایا آت مینیب گئتدیکده ، چاپاراق سوردوگوم کؤهلن آتیمیزین آیاغی بودوره رکن یئخیلدی. آت ییخیلارکن منده بیر داشین اوستونه چیرپیلدیم. سول قولوم دیرسکدن قیریلدی، همن گون چیچک ننه ام(آتامین آناسی) منی اوبالامیزین تانینمیش سینیقچی سی «اوستا عین اله »نین ائوینه آپاردی. دئمه کی، اوستا دیرسک سینیغینی باغلاماقدا ناشی ایمیش ، بیلمه دن تاختالاریله ایری باغلامیشدی. آغری توختایاندان سونرا قولومون تاختالارینی آچدی و به للی اولدو کی سینان قولوم دیرسکدن ایری بیتبدی . او سببدن اولدو کی، 18 یاشیندا عسگرلیگه حاضیرایکن ، منی قوللوقدان همیشه لیک معاف ائتدیلر.1356-جی ایلین پاییزیندا تبریزین 10 کیلومترلیگینده یئرلشن «آشاغا مایان» کندینده(ایندی شهر اولوب) ابتدایی اوشاقلارا تدریس اوچون نهضت سواد آموزی طرفیندن تدریسله مشغول اولدوم. اوچ ایل مایانآشاغا کندینده تدریسدن سونرا، تهرانا تهراندا یاشادیغیم ایللر بویو بوتون تعطیل گونلریمی و یا ایشسز اولدوغوم گونلری یالنیز شعیر و ادبیاتیمیزلا مشغول اولدوم. دیل و ادبیاتیمیز حاققیندا ایمکانیم قدر اوخودوم و یئنه ده اوخویورام. شعیر و ادبیاتیمیزی دلیجه سینه سئویرم و بونا گونیرم. ایستردیم بو آلیشقانلیغین ایلکین گونلریندن،ائله جه ده ایلکین قیغیلجیملاریندان بری دانیشاق. یاخشی یادیمدا دیرکی،15-16 یاشلاریمدان بری کؤیرک حیسسیاتیمی داها آرتیق شعیر ایله دئمک ایسته ییردیم . طبیعی کی،شعیر عالمیمده ایلکین دیل آچما گونلری کیمی یازیردیم. ایلک میصرعلری،حتی یاری اؤزومدن- یاری اؤزگه دن بیر نوعی مشق ائدیردیم. یازی- پوزونون بیر بئیتینی بیر اوستاد شاعیر بگننده دونیالارجا سئوینه ردیک.
گنجلیک ایللرینده بیر ادبیات معلیمیم بو آلیشقانلیغین گونو-گوندن گؤزرمه سینی منده یاشاتماق اوچون منی شعیر یازماغا تشویق ائتمیشدیر.اونون کلاسیندا اینشالاریمین سونوندا و یا اولینده اوخودوغوم تورکجه تک بئیتلریمدن بیلدی کی، شعیره چوخ ماراقلانیرام. او دیرلی معللیمیم اصلی- کؤکو اورمو یاخینلیغیندا یئرلشه ن« بالانیج» کندیندن اولان اوستاد «خسرو هاشمی کیا» ایدی. تبریزده سید حمزه مسجدینین جواریندا یئرلشن ثقةالاسلام دبیرستانیندا تاریخ و ادبیات تدریسی ایله مشغول اولان اوستاد«خسرو هاشمی کیا» چوخ ساوادلی ،ادیب و ادبیات سئور بیر معللیم ایدی. ، اوستادین تاپشیریغی ایله تبریزده تانینمیش شاعیر و ادبیات خادیمی اوستاد یحیی شیدا نین حضورونا چاتدیم و تبریزده یارانان« انجمن ادبی اوستاد شهریار» ین ادبی ایلنجه لرینده ایشتراک ائتدیم. یحیی شیدا ، عباس بارز، عباس صابری، علی نظمی، کارگر(طوفان)، خشکنابی، میلانی( پاکباز) کیمی اوستاد شاعیرلرین ایشتراکیله کئچیریلن او شعیر آخشاملاریندا گنج بیر ایشتراکچی کیمین شعیر و ادبیاتیمیزین اینجه لیکلرینی اؤیرنمگه چالیشیردیم. شاعیرلر شعیرلرینی اوخویوردو و اوستادلار دا تنقید ایضاحلارینی سؤیله ییردی. بیز اولونان تنقیدلردن اینجه نوکته لری قئیده الیر و او قیئدلری سونرا موباحیثه ائدیردیک .اوخونان شعیرلر ایکی دیلده اولوردو(فارسجا و تورکجه) . او ایللرده یازدیقلاریمین ضعیف اولدوغونو بیلیردیم و اؤز عالمیمده، ایرادسیز یازماغی اؤیره نیب، سونرا شعیرلریمی مجلیسده اوخویاجاغام دییردیم. دئمه کی، حیاتدا بیر شاعیر و یازیچی اوچون هئچ واخت تام ایرادسیز آدلی بیر ادبی محصول اولمازایمیش!!. 1357 -جی ایلین یای فصلی نین اورتالاریندان سونرا داها « انجمن ادبی اوستاد شهریار» ا گئتمه دیک و اینقلاب گونلری ادبی فعالیتلرین مضمون و محتواسی دگیشمگه باشلادی.
اؤلکه ده باش قالدیران اینقلاب اوغور قازاناندان بیر ایل سونرا ایدی کی، تبریزده تربیت کیتابخاناسینین آمفی تیاتر سالونوندا یارانان « آذربایجان شاعیر لر و یازیچیلار جمعییتی» نده بیر گنج عضو کیمین فعالیته باشلادیم.
اونوتمامالیق کی، پهلویلر دؤنمیندن ایکی ایل سونرا رسمی اجازه ایله فعالییته باشلایان او محتشم « آذربایجان شاعیر لر و یازیچیلار جمعییتی» 1358 -نجی گونش ایلی نین خرداد آییندا تبریزده اوستادلار یحیی شیدا ، هیلال ناصری،محمدعلی نقابی،عباسعلی صابری،طوفان،قائمی،قهرمان (حیدرخطیبی)مانوس(آهنی)، عباس بارز،فریدون حاصارلی،اورمان،ایلقار( صمدظهوری) باریش، پاکباز،اوستاد پدیده،سلیمان ثالث ، اوستاد شیوا(مدرس)،آزرم (ملماسی)حسین اولدوز رضا ایتگین،نجار اوغلو، حسین طهماسب پور شهرک(میرزا)، باریشماز،ذولفقار کمالی، ،حزین(خسروشاهی)ا. سحر(حیدراوغلو) ،سخا،شائق،شبگیر،شیمشک(دوکتور مبین)، اسماعیل هادی ایوب ایلدیریم، ،علیرضا ذیحق( آغ چایلی) و باشقا قلم صاحیبلرینین ایشتراکیله ایله یارانان « آذربایجان شاعیرلر و یازیچیلار جمعیتی» اؤز ادبی فعالیتینی باشلایا بیلدی. انجومن، او ایللرده یارانان اینقلابی- ایستریک احوال – روحییه ایله تبریز ادبی محیطینده درین تاثیرلر بوراخا بیلن یئگانه ادبی اجتماعی درنک ایدی. « آذربایجان شاعیرلر و یازیچیلار جمعیتی» ایکی ایله یاخین گؤستردیگی فعالییتی نتیجه سینده شعیریمیزین میللی روحونو اویادان عامیللردن اولموشدور. اینقلابدان سونرا یارانان« آذربایجان شاعیر لر و یازیچیلار جمعییتی» نین مودیرییه هئییتی نین تجروبه لی شاعیرلرینین بعضیلری 1321-1325 جی ایللر آراسیندا تبریزده یارانان « شاعیرلر مجلیسی» نین گنج عضولریندن ایدی. او میللی دوشونجه لی شاعیرلرین ادبی- مدنی فعالییتلری نتیجه سینده 33- ایل قاداغا اولونان دیلیمیز بیر داها ادبی محیط لرده مئیدانا گلدی. قلم لر آنا دیلینین قوللوغوندا اولدو. « آذربایجان شاعیر لر و یازیچیلار جمعییتی» دولغون و مدنی بیر اساسنامه ایله یاراندی و سون گونونه دک اؤز میللی -معنوی دگرلرینه صادیق قالدی. « آذربایجان شاعیر لر و یازیچیلار جمعییتی» داخلی نشرییه اولاراق "اؤلکر" آدلی بیر اورگان نشر ائتدی. ایکینجی سایینین نشری عرفه سینده ایدی کی، قاپیسی همیشه لیک باغلاندی.
تبریزله یاناشی، تهران شهرینده یاشایان آذربایجانلی آیدینلار او جومله : دوکتور سلام اله جاوید، ،گنجعلی صباحی،حبیب ساهر،دوکتور جواد هیئت، حسینقلی کاتبی، صمد سردارنیا، ر. ابراهیم زاده، م.بشیر، معقولی، محزون، جادنیکو، م.واله، آغداشلی، احمد برادران، محمد علی فرزانه،ترلان پیر هاشمی، سعید منیری ، علیقلی کاتبی ، دوکتور حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)، نورانلی، مرادعلی قریشی( قافلانتی) چای اوغلو،تورک اوغلو، غلامرضا مجدفر ،حسن مجیدزاده(ساوالان)مظفر درفشی و... باشقالاری طرفیندن ده « آذربایجان انجومنی» آدلی ادبی بیر تشکیلات یاراندی. تهراندا یارانان«آذربایجان انجمنی »نین اورگانی نین آدی ایسه «کونش» نشریّه سی ایدی. یادیمدا دیر کی، بیر ایل اؤتمه دن جاوان یازارلار و شاعیرلر هر ایکی انجمن ین ایشتراکچیلارینین اکثریتینی تشکیل ائدیردی. یارانیشیندان بیر ایل سونرا هفته لیک اجلاسلاردا ایشتراک ائدن عضولره عضولیک کارتی وئریلدی.آذربایجانی نظرده آلساق، هر ایکی انجمن ین عضولری هر ایکی ادبی محفیلی میللی ادبیات درنگی کیمی قبول ائدیب، ایشتراک ائدیردیلر، باخمایاراق کی هر جور ایده صاحیبلرینی اورادا تاپماق ممکن ایدی. لاکین او ادبی درنکلر آذربایجان ادبیاتی و فولکولورنون قورونماسی و اینکیشافی اوچون یارانمیشدی. همن ایلرده فورما و محتوا باخیمیندان اینکیشافا باشلایان چاغداش آذربایجان شعرینین نتیجه سینی بوگونکو شعریمیزین اؤنجوللرینده گؤره بیلیریک. انجمن لر تعطیله اوغرایاندان سونرا، شعیر و تنقید اوجاقلاری یئنه ده اوچ بیر- بئش بیر شاعیرلرین ائولرینده یاراندی. و آذربایجان ادبی محیطی یارانان هر بیر فورصتدن یارارلانماغا باشلادی . بونا گؤره کی، یاریم عصرین ایچینده آغیر ایللر بویو آغیر ضربه لر گؤرن ادبی محیطیمیز عرصه ده یاشاماق یولونو آراماقدا ایدی.
1362-جی ایلین یای فصلینده تهرانا کؤچدوم. اورادا، قاپانیلان آذربایجان شاعیرلر و یازیچیلار انجومنی نین بعض عضولریله تانیش اولدوم. رسمی حالدا هئچ بیر ادبی درنکین یارانماسینا ایمکان اولمادان، قلمداشلار ائولرده ادبی ایلنجه لر یاراتماغا باشلامیشدی.ادیبلر و قلم صاحیبلری آز حاللاردا بیر- بیرینی گؤره بیلیردی. تهراندا یاشایان شاعیر دوستلاریملا بیرگه ادبی درنک یاراتماغا باشلادیق طبیعی کی، چوخ چتینلیکلر واریدی. آنجاق 1363-جی ایلده شاعر و یازیچی دوستلاریم، حسن ریاضی (حسن ایلدیریم)، تورک اوغلو، مرادعلی قریشی(قافلانتی) سعید بذلی (آیدین تبریزلی) بختیار نصرت، شاعیره حمیده رئیس زاده(سحرخانیم) ، محمد قاسمی، آخشین آغ کمرلی،گنج شاعر ائلبان، جبرییل سیف هریس،حسین سیف هریس (آغیارلی)،جمشید شیبانی(آوچی)، قادر جعفری(قوروچایلی) آشیق آران ین ایشتراکیله « آرزی کاروانی » آدلی ادبی درنک یاراتدیق. « آرزی کاروانی »ندا آنجاق شعیر و نثر اثرلریمیزی اوخویوب دوستلار آراسیندا تنقید ائدیردیک. چوخ زامانلار هر هفته بیر ادبیات آغساققالیمیزی درنگیمیزه قوناق چاغیریردیق. باجاریقلی قوناق دا، اوخونان متنلره گؤره و ائله جه ده تنقیدلریمیزه گؤره فیکیرلرینی بیزه اؤیره دیردی. او ادبی شخصلردن گنجعلی صباحی،حبیب ساهر،محمدعلی فرزانه،کریم مشروطه چی سونمز، هاشیم ترلان،سعید منیری،عزیز محسنی مظفردرفشی،عمران صلاحی،خیراله حق بیگی (ساپلاق) و .... آد آپارماق اولار. ائله جه ده باشقا شهرلردن تهرانا یولو دوشن ادیبلر و شاعیرلر دفعه لرله درنگیمیزین قوناغی اولاراق چاغداش ادبیاتیمیز حاقیندا بیزیمله فیکیر موبادیله سینده اولوردولار. او جومله یحیی شیدا،عاصم اردبیلی،منوچهر عزیزی(هارای)،پاکباز،ستار گلمحمدی،آذر مازندرانی،باریشماز علیایی،احمد شایا آلاو اوستاد ناظر شرفخانه ای،علومی تبریزی،و ...آد آپارماق اولار. « آرزی کاروانی » آدلی ادبی درنک1368-نج ایلین سونلارینادک منتظم ده اولماسا آیلیق گؤروشلر کئچیریردی .بیز اورادا دیل و فولکلورومز و چاغداش آذربایجان شعیر حاقینداجمعی موباحیثه لر و مطالعه لر یولاسالیردیق و بیری-بیریمیزین تنقیدی فیکیرلرینه سایغیله یاناشیردیق.درنگه گلن هر کسه سایغیمیز اولوردو.دئیه بیلرم کی آرزی کاروانی 1368-جی ایلدن سونرا درنک آدیله بیر شعیر آخشامی گئچیرمهدی .لاکین بیر ادبیات ائوی کیمی هله ده قوروجولارینین اؤرگینده اؤز ایستیسینی یاشادیر.
1373- جی ایلدن سونرا، ایلک بانیلری مظفّر درفشی،سعید منیری،اوستاد بهزاد بهزادی،علیقلی کاتیبی، هاشیم ترلان حسین طهماسب پور شهرک(میرزا) نورانی، وحدت،علی میثمی وآدلارینی اونوتدوغوم باشقا شاعیر و یازارلاریمیزین ایشتراکیله یارانان مشهور «میرزا علی اکبر صابر»آدینا ادبی انجومه‌نینائولرده کئچیریلن ایلنجه لرینه چاغریلدیم. ادبی درنگین دایمی عضوی کیمیایلنجه لرینده و تدبیرلرینده ایشتراک ائتدیم. ایللر بویو ائولرده داوام ائدن«میرزا علی اکبر صابر»آدینا ادبی انجومه‌نین عضولری اوقدر آرتیدیکی، داها مدنیت سارایلاریندا سالونلارا توپلانمالی اولدوق. و تهراندا یئنی بیر مدنی حرکت کیمی عرصیه گلن ایمکانلاردان یارارلاندیق و فعالتیمیز او قدر چوخالدی کی، ایلک اولاراق بولود قارا چورلو(سهند)،حبیب ساهر، گنجعلی صباحی،صمد بهرنگی، اوستاد بهزاد بهزادی، نین آغیرلاما تؤرنلرینی تهرانین مشهور بهمن مدنیت ساراییندا تشکیل ائتدیک. هله ده وار او ادبی ییغینجاقلارین عظمتی گؤرونمور.بو «میرزا علی اکبر صابر»آدینا ادبی انجومه‌نین آغساققاللارینین و ایش آپارانلارینین باجاریق و صداقتلریندن یارانان بیر ادبی حادثه ایدی او ایللرده..1378-1383- ایللر آراسیندا انجومنین چاغریشیله یارانان آغیرلامالاردا اوخونان شعیر و مقاله لری توپلاییب تهران،تبریز،زنجان، اردبیل ده نشر اولونان ادبی ژورنال و نشرییه لره چاپ ائتمک منیم عهده مه وئریلمیشدی و من ماتئریاللاری توپلاییب اونودولماز دوستوم دوکتور محمدرضا کریمی نین باش یازارلیغیله ایله نشر اولونان بهار زنجان و پیک آذر ژورناللاریندا چاپ ائتدیریردیم. او ایللرده دوکتور محمدرضا کریمی نین خیدمتلری بؤیوک بیر فداکارلیق ایدی.
1376-جی ایلده تهران بلدیه‌سی‌نین مدنیت سارایلاریندان اولان «حوزة هنری» نین مرکزی بیناسیندا اولان سالوندا هرهفته‌نین اوچونجو گونو (دوشنبه گونلری) گئچیریلن «تورکجه شعیر تنقیدی آخشام‌لاری» آدلانان ادبی ایجلاسلارین مودیرییه هئیتی‌نین فعال عضوو اولاراق، هر هفته تشکیل اولونان او ادبی درنگییارادانلاردا و ایداره ائدنلردن اولدوم. بو آغیر ادبی چالیشمادا شاعیر و یازیچی همکارلاریم: اوستادلار عباد ممی‌زاده(آغداشلی)،باقر رشادتی،حسین طهماسب پور شهرک، میرزا رسول اسماعیل زاده، مهدی عبدالهی جنابلارینی آد آپارا بیلرم. 5 ایل عرضینده آردیجیل اولاراق یارانان او شعیر تنقیدی آخشام‌لاری او ایللرده تهران ادبی موحیطینده تورک ادبیاتیله ماراقلانانلار آراسیندا و گنج ادبی نسلین یتیرمه‌سینده بؤیوک رولو اولدوغونون شاهیدی اولدوق؟او مدتده دایمی ایشتراک ائدن گنج شاعیرلردن و تزه- تزه یازماغا باشلایانلاردان یادیمدا قالانلار: سلمان داغلی، سعید نجاری،وحید نجاری،ساحل آذر،آتیلا کیشی زاده،الیاس واحدی،مرحوم سهند،سعید موغانلی،مصطفی رزاقی،منصور خانی،وقار نعمت، لیلا کحالی،سیما صمدی،نعمت زرّین،خانم نجاری........ ایندی آدلیم مؤلیفلریمیزدندیرلر. بئش ایلدن سونرا بیزه بللی اولمایان سببلره گؤره «نقد و بررسی شعر ترکی» درنگی ده همیشه لیک تعطیله اوغرادی.
سونرالار تهران ادبی محیطینده یارانان قاراداغ ادبی انجومنی ،حکیم نباتی انجومنی و نظامی گنجوی انجومنی نین فخری عضولریندن اولاراق، شعیر آخشاملاریندا دعوتلی لریندن اولاراق ایجلاسلاریندا ایشتراک ائدیردیم.
بو یادداشی یازدیغیم تاریخده یوخاریدا آدلاری گئدن او ادبی انجومنلرینین هامیسی تعطیله اوغرامیش و دوندورولموش حیاتلارینی یاشاییرلار.
مطبوعاتدا اولان فعالیت‌لریم:
40- ایلدن آرتیقدیر کی، شعیر و یازیلاریم آنا دیلیمیزده نشر اولان ادبی - مدنی نشریه لرده چاپ اولونور. بو اوزون ایللر بویو مقاله لریم ائله جه ده شعیرلریم داها آرتیق خداآفرین آیلیق مجلله /تهران ،ارك هفته نامه سی/تبریز، پيك آذر /زنجان، اختر هفته نامه سی/تبریز، بهار زنجان آیلیق مجلله/ زنجان، آذری اوچ آیلیق /تهران،وارلیق/ تهران، یارپاق هفته نامه سی/تهران،دیلماج آیلیق مدنی سیاسی ژورنال/تهران،ائل ادبیاتی(بایرام مجلله سینین علاوه سی) زنجان، آفتاب آذربایجان(آیلیق مجلله)/ تبریز، مهد ازادی روزنامه/ تبریز، آراز هفته نامه /اردبیل،غروب اوچ آیلیق/ تبریز.و .....تاریخی آردیجیللیغی نظرده آلاراق، نشریه لرده اولان همکارلیغیم حاقیندا بعضی قئیدلرین گتیرمگینی اؤنملی گؤرورم.
1- بولتن نشریه‌سی
تهران بؤلگه سینده یاشایان تورکلرین ادبی محیطینده تاثیرلی شخصیتلردن اولان «دوکتور حسین محمدزاده صدیق» ین رهبرلیگیله 1365-جی ایل " ایران آذربایجان تورک دیلی درنگی" یاراندی. درنگین ایلکین آیلاردا ایشتراکچیلاریندان آذربایجانلی شاعر و یازارلاریمز: مرتضی مجدفر،فیروز رفاهی،جابر آلیشان، آخشین آغکمرلی،قادر قوروچایلی،حسن راشدی، اکبر آزاد،اوغوز مارالانی،عوض سلیمی حسین محمد خانی گونئیلی،اکبر صالحی (قاداش)و... کیمی ادبی شخصیتلری آد آپارماق اولار. آنجاق 5 نومره‌سی ایشیق اوزو گؤرن بو داخلی نشرییه(بولتن) ،گنج نسلین ماراقلارینی ائحتیوا ائدیردی. شعیر و مقاله‌لری گنجلره اؤنملی ایدی. منده او ادبی درنکده ایشتراک ائدیردیم و یارانان ادبی ایلنجه دن فایدالانیردیم.او درنک بیزیم اوچون تنقید کلاس ایدی .چوخ اؤنملی ایلنجه لری اولوردو. درنکده فیروز رفاهی و دوکتور صدیقین دیل و ادبییات تدریسلری گنج نسیللره داهادا ماراقلی ایدی.بو نشرییه ده آنجاق شعیرلریم چاپ اولوردو.
2- تورکجه-فارسجا “ارک” هفته لیگی
1374- جی ایلدن تبریزده نشر اولونان مشهور تورکجه-فارسجا "ارک" هفته لیگی نین ادبی صحیفه‌سینده هر هفته ده معیّن بیر ستوندا اووللر" ایللرین قانادیندا" وسونرالار "ادبی گنجلیک" باشلیقلی سئریال مقاله‌لریم چاپ اولونوردو. او آز حجملی یازیلاریمدا حیاتدا اولان چاغداش آذربایجان شاعرلرینین حیات و یارادیجیلیقلارینا داییر سؤز گئدیردی. همن مقاله لرین ایلک ساییلارینی توپلاییب " ایللرین قانادیندا" آدلی شعیر آنتولوریسی نین بیرینجی جیلدینی چاپ ائتدیردیم. یئری گلمیشکن ارک نشریه سینین مسئول مودیری سایین محمد اشراقی جنابلاریندان منتدارلیغیمی بیلدیریره م. او دیرلی نشرییه ده دؤرد ایل، هر هفته ده بیر یازیم چاپ اولوردو.
3- تورکجه-فارسجا آیلیق ادبی- مدنی "پیک آذر ژورنا‌لی
دوکتور محمدرضا کریمی نین باش یازارلیغیله ایله 1379 - جی ایلیندن زنجان شهرینده نشره باشلایان تورکجه آیلیق ادبی- مدنی "پیک آذر" ژورنالینین ایکینجی ساییسندان همکارلیغا باشلادیم . اوزامان اؤلکه ده داها چوخ یاییملانان او او دیرلی ژورنالدا "عصریمیز - شعریمیز" باشلیقلی ادبی-تنقیدی مقاله‌لریمی ایکی ایل مودتینده آردیجیل سایلاردا چاپ ائتدیردیم. اورادا چاپ اولان مقاله‌لریمده حیاتدا اولان مؤلیف شاعرلرین چاپ اولان شعیر کیتابلارینا داییر باخیشلاریمی درج ائتدیریردیم. ژورنالین ایکینجی ساییندان باشلایاراق سون سایینا ده ک مقاله‌لریم اورادا یاییلیردی.
4- تورکجه اوچ آیلیق " ائل دیلی و ابیاتی " فولکلوریک مجموعه‌سی
1381-جی ایلدن باشلایاراق ایکی ایل اوستاد بهزاد بهزادینین رهبرلیگیله هر اوچ آیدا بیر جیلیدی نشر اولان اوچ آیلیق بیر نشر ایدی. ژورنال عوضینه تدوین اولونوردو و کیتاب قانونوندان فایدالانیب نشر ایجازه سی آلینیردی و نشر اولونوردو کیتاب فورمتینده یاییملانان مشهور"ائل دیلی و اببیاتی" آدلی فولکلوریک نشرین" آتا‌لار سؤزو" بؤلومونون مسئولو تعیین اولموشدوم .
5 - تورکجه-فارسجا “آذری “ژورنا‌لی
اوستاد بهزاد بهزادینین اؤیه‌لیگی و دوکتور حسن ریاضی(حسن ایلدیریم)ین باش یازارلیغی ایله 1382-جی ایلین پاییزیندان نشر باشلایان اوچ آیلیق بین الخالق علمی- ادبی "آذری "ژورنالینین"ائل دیلی و ادبیاتی" آدلی فولکلوریک بؤلومونده ده "آتا‌لار سؤزو و ضرب المثل لر"بؤلومونون مسئولو اوللاراق اوستاد بهزاد بهزادینین وفاتینا ده ک همکارلیغیم دوام ائتدی.ائله جه ده ایلک ساییندان« ای. ولی یئو» ین ترجومه ائتدیگی مشهور«بیلقامئیس(بیلقامیش) داستانینی کریل الیفباسیندان کؤچوروب آذری نشریه سنده سونونا دک نشر ائتدیردیم و نشرییه نین ایکینجی ساسسیندان «خودوش» رومان یمیی ایکی ایلمدتینده چاپ اولان ساییلاریندا نشر ائدیردیم.
6- تورکجه-فاسجا مدنی-کولتورل و علمی خداآفرین درگیسی
1383- جی ایلین مهر آییندان تهراندا نشره باشلایان تورکجه-فاسجا مدنی- کولترل– علمی خداآفرین ژورنا‌لی نین باش یازاری و ایجراچی مدیری گؤروینده 3- ایله یاخین چالیشدیم .آردیجیل و منظم اولاراق نشر ائدیردیک. ژورنالین صاحب امتیازی و مسئول مدیری جناب دوکتور حسین شرقی درجک (سوی تورک)ایله بیرلیکده مجلله نین عرصه‌یه چاتماسیندا الیمدن گلن قدر چالیشدیم و بیرداها دئمه لیم کی ، 20 ایل ایره ادبی- ایجتماعی محیطیمیزه چوخ فایدالی اولان نشریه لرین اؤنونده گئدن نشریه اولدو. خداآفرین نشریه سی اوچون خاطره لریمدن بیر نئچه پاراگراف بورادا گتیرمک ایسته ییرم :
1383-نجی گونش ایلی تیر آیی نین ایلکین گونلری ایدی. آخشام اوستو ائو تئلفونو زنگ چالدی.دسته یی گؤتوروب،آلوو دئدیکده، دسته یین او بیری طرفینده، همیشه کی کیمی، گور سس ایله سالاملاشان گنج یورد داشیم ،چاغداش آذربایجان ادبیاتی چالیشقانلاریندان اولان، ائله جه ده باکی دؤولت یونیورسیته سینین پسیخولوژی کورسوندا دوکتورا اؤیرنجیسی حسین شرقی دره جک (سوی تورک) ایدی. او، دؤرد- بئش ایل اوندان قاباق ادبیات عالمینه نهنگ کؤچورمه لری ایله گلن کیمی، اوخوجولارینین و داها دوغروسونو دئسه ک او گونکو آذربایجان ادبی محیطی نین ماراقلارینی قازانانلاردان اولموشدو. بونا گؤره کی، سوی تورک ، پروفئسسور علیار صفرلی ایله پروفئسسور یوسیف خلیل لی نین سامباللی « آذربایجان ادبیات تاریخی»نی و پروفئسسور نظامی خودویف ین مشهور« آذربایجان ادبی دیلی تاریخی» آدلی کیتابلارینی کریل الیفباسیندان عرب الیفباسینا کؤچوروب ،گئنیش تیراژلا نشر ائتدیرمیشدی. بو گنج ادبیات چالیشقانی او گونکو ادبی محفیللرده بیرگنج ادبیات خادیمی کیمی دیرله نیردی. حقیقتا او، آغیر ایشلرین عهده سیندن باجاریقلا گلمیش و اوخوجولارینین سئوگیسیسنی قازانمیشدی.سوی تورک له بیرایل اوندان قاباقدان دا مشهور خدیویه الیازماسی اوزریندن چاپ ائتدیگیم «تورکجه دیوان نظامی گنجوی» حاقیندا گؤروشلریمیز ده اولاردی. او، سؤزو گئدن دیوانی،چاغداش الیفبادا ترتیبله ییب شرحلرینی یازدیغیمدان سونرا پروفئسور «نظامی خودویف» و پروفئسور «آزاده روسم اوا»یا چاتدیریب ، هر ایکی عالیمین ایلک باخیشلارینی دا چاپ اوچون منه گتیرمیشدی. من ایسه بو چالیشقان قلمداشیمین زحمتلرینی دیرلندیرمکو قایغیلارینا ائحتیرام اوچون اؤز موناسیبتیمی ایلک دؤنه چاپ ائتدیگیم دیوانین 2-نجی واراغیندا" شوکرانلار" بؤلومونده درج ائتمیشدیم .اودور کی ادبی ایشلر اوزره علاقه لریمیز ده، تانیشلیقدان بو یانا اؤز دویغوساللیغی ایله دواملانماسیندا ایدی. همیشه ادیبانه داورانیشی و دویغوسال دانیشیقلاری و آذربایجان ادبییاتی اوچون قایغیکئشلیگی ایله تانینان «سوی تورک»ون سسینده، او آخشام، آسانلیقلا دویولاسی بیر سئوینج حیسینی باشا دوشدوم. دسته یین او طرفیندن :
(سالاملاشدیقدان سونرا) شاعیر، سنه بیر خوش خبر ده واریمدی ، ارشاد ناظیرلیگیندن منه تورکجه -فارسجا نشر اولا بیلن بیر آیلیق کولتورل، ادبی نشرییه ایجازه سی وئریلیب - دئدی. حقیقتاً چوخ سئویندیم و اورکدن تبریک ائدیرم دئدیم. او تبریکلریمی ائشیتدیکدن سونرا؛ آلتی ایل قاباق ارشاد ناظیرلیگینین نشرییات دایره سینه گئدیب نشرینی ایسته میشدیم ، ایندی جوابی گلیب -دئدی.
من نشریه نین آدی نه اولاجاغینی سوروشدوقدا، « خدآفرین»، اؤز دوغما بؤلگه میزین آدی – دئدی. خداآفرین سؤزونو ائشیتدیکده بیرداهادا سئویندینم. دویغولاناراق خدآفرین کؤرپولری ذهنیمدن گلیب کئچدی، نه یاخشی، بیزیم ماحالیندا آدینا بیر نشریه اولدو،اؤزو ده آنادیلیمیزده یاییملانا بیلن بیر نشرییه! بو تاریخی آد لاپ یاخشی اولدو دئدیم. او، سئوینجیمی دویوب تبریکلریمه و دویغولاریما گؤره تشککور ائدیب؛ بیلیرسن، کی، شاعیر! من هله لیکده باکی دا درس له مشغولام، تا من گلینجه، زحمتین چوخو سیزین اوزه رینیزه دوشه جک دئدی .باشا دوشدوم کی سونونجو جومله سینده منه اولان ارکینی و بو آغیر ایشه اوچون اوماجاغینیدا بیر نؤو دیله گتیردی.البتده کی او حاقلی ایدی و گره کیردی کی من و باشقا آذربایجانلی قلمداشلاریمیز نشر دونیاسینا تزه جه آیاق باسماق ایسته ین آنا دیللی بیر نشریه نین یاردیمچیسی اولاق.سوی تورک سؤزونون داوامیندا: بیرآی دا واختیمیز وارکی، نشره باشلایاق. ایلک سایسی دا بیر آی یا دک نشر اولمالی دی. زحمت اولماسا صاباح تهراندا ارشاد اداره سینه بیر لیکده گئدک -دئدی. صاباح سحر ساحات 10-9 آرالاریندا ایدی کی، تهراندا مطهری خیاوانیندا ارشاد اداره سینی آختاریردیق . آدرسی تاپیب گئتدیک و اؤیرندیک کی، مجلله چاپ اولا بیله ر. دئمه کی، 5 آی قاباق کاغاذ یوللانیبمیش، لاکین سوروملو مودیر قئیدیاتدا کی آدرس ده اولمادیغیندان دولایی، نشر ایجازه سینه داییر یوللانیلان کاغازی 5 آی سونرا الینه چاتیبدیر. ارشاد اداره سینده آیدین اولدو کی، مجلله نین چاپ یئری ایلکین قئیدیاتا گؤره تهران شهری دئییل ، اردبیل شهری دیر. دئدیلر کی، چاپ یئرینی عوض ائتسه نیز، گره ک ناظیرلیگه مکتوب یازاسینیز کی، تهراندا چاپ اولوناجاق. مکتوب یازیلدی و مجلله نین تهران شهرینده دا نشراولماغینا دایر بیر آی سونرا ایجازه وئریلدی. ائله همن گون ایدی کی مجلله نین نشری اوچون همکارلیغا سؤز وئردیم و هم یئرلیم حسین شرقی دره جک (سوی تورک) ون منیمله ایمضالادیغی مقاویله اساسیندا ایلک چاپینا حاضیرلاشان خداآفرین مجله سی نین باش یازاری و ایجراچی مودیری تعیین اولاراق، صاباحیسیندان ایشه باشلادیم. حقیقتاً آغیر ایش ایدی . اوندان قاباق نشر تجروبم یالنیز اوستاد بهزاد بهزادی نین باشچیلیغی ایله نشر اولونان " ائل دیلی و ادبیاتی" مجموعه لرینده ایدی.دئمک 1381-نجی گونش ایلیندن هر اوچ آی دا بیر جیلید آذربایجان فولکولورونون مؤوضولاریندا یازیلان مقاله و یازیلاری ائحتیوا ائدن بیر کیتابچا ایدی کی نشر قانونوندا کیتاب ایدی و شیفاهی ادبیاتیمیزدا سیستملی و آردیجیل بوراخیلدیغینا بیز نشریه دئییردیک . دوکتور حسین محمّد زاده صدیق، محمد رضا کریمی، اسماعیل هادی،جواد دربندی، عیلرضا صرّافی و منیم همکارلیغیملا آلتی ساییسی سئریال نشر اولونان « ائل دیلی و ادبیاتی» فولکولوریک مجموعه لر ایدی کی تهراندا نشر نخستین نشرییاتی کیتاب قایدالاریندا ایجازه آلیب نشر ائدیردی . اوستاد بهزادینین گؤستریشلریله ایجرایی ایشلرینی گؤرمک منیم عهده مه ایدی . بیر آی مدتدینده خداآفرین مجلله سینین ایش یئرینی کرایه له دیم. تهراندا اینقیلاب مئیدانی نین 150 آددیملیغیندا یئرلشن بیر کوچه ده یئرلشن آسانسورو اولمایان بیر بینانین اوچونجو مرتبه سینده جمعاً16 مئترلیک بیر اوتاق ایدی خداآفرین نشرییه سینین ایلک ایش یئری. بیز، اورتاق فیکیرلریمیز اساسیندا خداآفرین ین گئنیش یاییملانماسی اوچون ایلک باشلانیشدان خالقا آرخالاندیق. خالقیمیزین دا دایاغیمیز اولاجاغینا امین لیکله چالیشدیق. سؤزون حقیقی معناسیندا میللی معیارلاریمیزی گؤز ببگیمیز کیمی قوروماق آماجیله برابر، مستقیل بیر اورگان اولاراق ایشه باشلادیق. همده، قانون چرچیوه سیندن چیخماماق اوچون مستقیل لیگیمیزی تام دیققتله قورومالی ایدیک. بونا گؤره کی، مستقل اولماق و، هئچ بیر گروپ و سیاسی تشکیلاتین ماراغلارینی تبلیغ ائتمه مک و اونلارین خیدمتینده اولماماق مجلله نین نشر شرایطلریندن ایدی. بیز مستقیل اولدوغوموز اوچون آنجاق خالقمیزدان مادی و معنوی یاردیم آلابیلردیک.ائله جه ده اولدو. عمومیتله هم یئرلیلریمیز اولاراق تانیدیغیمیز صنایع و پئشه صاحیبلریندن رئکلاملار آلا بیلدیک. و آذربایجانیمیزین هر یانیندان شاعیر و یازارلاریمیزدان، علم آداملاریمیزدان ،هونر وصنعت آداملاریمیزدان ایسه نشر اوچون دولغون مقاله لر و آراشدیرمالار و احساسلارلا دولو اوره ک سؤزلری گؤندریلدی. بیز خداآفرین مجلله سینین نشرینه دایر ایشه باشدلادیغیمیزدان صونرا، همیشه هم یئرلیلریمیزین نشریه ده چاپ ائدتیگیمیز رئکلاملارینین گلیری ایله نشریمیزه دوام ائده بیلدیک. خداآفرینین نشرینده مسئولیتده اولدوغوم ایللرده حقیقتاً خالقین صداقتلرله ائتدیگی معنوی و ماددی یاردیملارینین شاهیدی اولدوق. اوزاق گؤرن خالقیمیز یقین کی بیزی ده اؤز قوللوغوندا گؤردوگوندن دولایی یاردیملارینی بیزه اسیرگه میردی.البتده کی خالقین گؤزو تره زی دی.گؤرور، اؤلچور و بیچیر. بیر توپلومسال نشریه اولاراق باجاردیغیمیز قدر خالقین ماراغینی قازاندیق .یادیمدا دیر کی، او گونلر خداآفرین له هم زامان بیر چوخ نشریه لره ده چاپ ایجازه سی وئریلمیشدی. لاکین چوخ آز و محدود تیراژلارلا نشر ائدیلیردیلر. بونا گؤره کی، گلیری اولمایان هر بیر مستقیل نشریه حیاتینا دوام ائده بیلمز. بیز ایسه هر آیدا 4 یا 6 صحیفه رنگلی رئکلاملار چاپ ائدیب نشریمیزه دوام ائدیردیک. خداآفرین ین آرشیولرینه باخساق یقین کی او میللی شعوردان تؤره نن سایغیلاری باشا دوشه بیله جه اییک. بیز رئکلاملارین وسیله سی ایله هم خالق آراسیندا یاییردیق، همده گلیر الده ائتمکله نشر حیاتیمیزا داوام ائدیردیک . بونودا قئید ائدیم کی، بیز آنجاق مجلله نین خرج لرینی تامین ائدیردیک و اونون قازانجیندان شخصی حیاتیمیز اوچون فایدالانا بیلمیردیک.قناعتلره قاتلاشیب ادبی –ایجتماعی قوللوغوموزا دا داوام ائدیردیک. هر ایل یوزلرله یازار و شاعیریمیزین و تدقیقاتچیلاریمیزین قلم اثرلرینی آنا دیلیمیزده نشر ائده بیلدیک. او زامان بو آغیر بیر ایش ایدی و بیز یازارلاریمیزین،شاعیرلریمیزین و خالقیمیزین دستک وئرمه سیله خالقین قوللوغوندا اولدوق . بیرینجی ساییندان مجلله نین داییمی رئکلاملاری اولدو و بیز او مادی گلیرله و ساتیشلا ایاق اوسته دوردوق. البتده کی خوش نییت همیئرلی لریمیز اولماسایدی بیز لازمی قدر نشرییه چاپ ائده بیلمزدیک. بیز بیریندن مفته اولاراق مادی یاردیم گؤرمه دیک . رئکلاملارینی بیزه وئرن هم وطنلریمیز بیزی باشا دوشرک بو آغیر و مدنی ایشده آرخامیزدا دایاندیلار. اونلارلا رئکلام چاپ ائتمکله مجلله نی کوتله آراسیندا یایا بیلدیک. بو یئگانه نشریه ایدی کی اؤز خرجینی چیخاریردی.و بیر یانا ال اوزالدمیردی. بیر سیرا همیئرلیلریمیز دایمی بیر فوند یارادیب بیزدن مجلله آلیب اؤلکه ده اولان کتابخانالارا پست لا یوللاییردیلار.بو سیرادا سایغیلی هم وطنلریمیز جنابلار رحیم ممقانی، داوودممقانی،قنبر سیفی ،ایمان ایمانی،مهدی پناهی،محمد فولادی کلیبر ،بیژن فولادی کلیبرو باشقا لاریندان مینتدارلیغیمیم بیلدیریرم. مجلله نین بیرینجی ایلی باشا چاتدیقدا دیرلی هم یئرلیلریمیزین تشبوثوایله و اؤز صمیمی ایشتراک ائتمه لریله طنطنه لی بیر یوبلئی کئچیریلدی و یوبئیله قلم دوستلاریمیز و ارخا دورانلاریمیز گؤزلنیلمز سایدا ایشتراک ائتدیلر و بیر اونودولماز تؤرن کئچیردیلر. بو دا عرمروموزده آز گؤردوگوموز حادثه لردن ایدی.سئویندیریجی بوراسینددا دیرکی ایگیرمی ایلینین باشلانماسینا 5ای قالان آیلیق خداافرین مجلله سی چوخ یوخاری سویه ده نشر اولونور و گئنیش اوخوج دایره سینین ماراغینی قازانیر بو آغیر ادبی-مدنی ایشی یئرینه یئتیرن قلمداشمیم جناب دوکتور شرقی یه بیر داها تبریک ائدیرم.دئمک ایستردیم کی بو تایدا مطبوعات تاریخیمیزده بو قدر اوزون عؤمور سورن آیلیق مجلله میز اولمامیشدیر و خداآفرین مجلله سی بو اوزون عؤمورو یاشاماقدا ایکن بیرینجی یئری توتور. بو گونه دک یوزلرله شاعیر و یازاریمیزین قلم اثرلرینی اوخوجولارینا چاتدیران خداافرین درگی سینین اؤنه میمنی آچیقلاماق و اونون فولکلور و ادبیاتیمیز اوغروندا آتدیغی اوغورلو آددیملار باشقا آرخایینلیق طلب ائدیر."
7- تورکجه-فاسجا دیلماج ژورنا‌لی
1386- جی ایلین قیش فصلیندن باشلایاراق تام بیر ایل عرضینده 12- سای تورکجه-فارسجا آیلیق علمی -مدنی - سیاسی دیلماج مجلله‌سی‌نین ایجراچی مدیری گؤره وینده چالیشدیم و نشرییه‌نین دایمی تعطیل اولونماسینا ده ک همکارلیق ائتدیم. مجلله نین هر ساییندا الیازما نوسخه لریندن الده ائتدیگیم اؤنملی ماتریاللاری «آختاریشلار – تاپینتیلار» باشلیقلی مقاله لریمده نشر ائدیردیم.
8 - ضمیمه اولاراق چاپ اولان «ائل ادبیاتی»آدلی فولکلوریک ژورنال
1388جی ایلدن زنجان دا نشر اولان دیرلی آیلیق «بایرام» مجلله سینین ضمیمه سی اولاراق تورکجه اوچ آیلیق فولکلوریک« ائل ادبیاتی» آدلی ژورنالین نشرینه باشلادیم. بو خصوصدا بایرام مجلله سینین مسئول مدیری و صاحب امتیازی حؤرمتلی همکاریم و دیرلی قلمداشیم جناب علی محمد بیانی حضرتلریندن بیر داها تشککور ائتمگی اؤزومه هر زامانکی کیمی ایندی ده بورج بیلیرم. 8 سایدا نشر ائتدیگیمیز ژورنالدا آذربایجانین فولکلور خزینه سیندن دیرلی و قالارقی ماتریاللار نشر ائدیردیک." ائل ادبیاتی"نشرییه‌سی‌نین تحریریه عضولری آشاغاداکی قلمداشلاریمز ایدی:
صدیار وظیفه : سرپرست هئیت تحریریّه
علیرضا صرافی : ادبیات شفاهی نین مسئولو
اسماعیل هادی: یئرلی سؤزلر و دیالئکتلرین مسئولو
جواد دربندی: آشیق ادبیاتی بؤلومونون مسئولو
بیژن فولادی کلیبر: آتا‌لار سؤزو بؤلومونون مسئولو
دوکتور حسین محمد زاده صدیق :علمی ناظر
قئید ائتمک ایستردیم کی،" ائل ادبیاتی"نشرییه‌سی‌نین بوتون صحیفه‌لری تورکجه یازیلارلا نشر اولونوردو.نشریه نین ویرستاری دیرلی ادبیات خادیمی مصطفی رزاقی ایدی.نشریه نین ایکینجی ساییندان ایسه فولکلورچو عالیم دوکتور م.ح جعفرزاده حضرتلری ناغیل و داستان ادبیاتینین مسئوول اولاراق بیزیمله همکارلیغا باشلادی.
ایندییه دک نشر اولونان کیتابلاریم:
1 - ايللرين قاناديندا (شئعر آنتولوژيسي) 1381-ده" اندیشه نو" يايين ائوي
2- قوشمالار- قوشمالار( شعیرلریمدن بیرمجموعه) 1381-ده" نخستين" يايين ائوي
3- سؤز ايچينده سؤز:/ نشر نخستين/ تهران 1381 ¬ده
4 - يوان نيظامي ]گنجوي[( توركجه يئني تاپيلان)
بو ال یازمایا ، گنجه¬لي نيظامينين بعضی توركجه شعرلري داخیلدیر، بو ال¬يازماسي میصیرين خديويّه كتابخاناسيندا قورونوب قالان اثردير. 139 ايل اؤنجه، مصرده چاپ اولان خديويّه كتابخاناسينين ال¬يازمالار بؤلومونون كاتالوقوندا، كتاب¬شوناس و ادبيات¬شوناس عالیم « علي افندي حلمي داغستاني بن سلطان الداغستاني » نوسخه نی تمامی ایله نيظامي گنجوي¬دن بيلميش و صراحتله قئيد ائتميشدير: ( دیوان نظامی): تالیف المولی نظام¬الدین ابی¬محمد¬ جمال¬الدین یوسف بن مؤیدالگنجوی الاویسی المتوفی سنه597 اوله یا اشرف البریّه یا سیدالوری الخ (بقلم تعلیق) بخط پیراحمدبن اسکندرتم تحریره فی سنه 923 و هو باللغته الترکیه ) ال یازمانین فوتو صورتينيي الده¬ائديب، آراشديراندان سونرا ایکی نظامی تخللوصلو شاعیردن بیلدیم1- گنجه لی نظامی2- قارامانلی نظامی الیازمانی هر ایکی شاعر ادینا بیرینجی دؤنه اولاراق 1382 جی ایل چاپ ائتدیردیم. (توركجه ديوان نيظامي) حاققيندا اوتای-بو تای آذربایجاندا چوخ جیددی مقاله لر یازیلدی بیر چوخ عالیم منیم فیکریمه اورتاق اولدو ، البتده کی قارشی دورانلاردا اولدو.بو کیتاب ایندیه دک اوچ دؤنه باکیدا و ایکی دؤنه ده تهراندا چاپ اولوب و گئنیش یاییلیب.
5 - اؤلولر ساققیز چئینه ییر
6 = جشن نلمه ی دکتر صدیق صدیار وظیفه/ احسان شکر خدایی، انتشارات تکدرخت، تهران 1388
اوزه چیخاریب نشر ائتدیردیگیم الیازما نوسخه لری:
1- ديوان نيظامي ]گنجوي[( توركجه يئني تاپيلان)
بو ال یازمایا ، گنجه¬لي نيظامينين بعضی توركجه شعرلري داخیلدیر، بو ال¬يازماسي میصیرين خديويّه كتابخاناسيندا قورونوب قالان اثردير. 139 ايل اؤنجه، مصرده چاپ اولان خديويّه كتابخاناسينين ال¬يازمالار بؤلومونون كاتالوقوندا، كتاب¬شوناس و ادبيات¬شوناس عالیم « علي افندي حلمي داغستاني بن سلطان الداغستاني » نوسخه نی تمامی ایله نيظامي گنجوي¬دن بيلميش و صراحتله قئيد ائتميشدير: ( دیوان نظامی): تالیف المولی نظام¬الدین ابی¬محمد¬ جمال¬الدین یوسف بن مؤیدالگنجوی الاویسی المتوفی سنه597 اوله یا اشرف البریّه یا سیدالوری الخ (بقلم تعلیق) بخط پیراحمدبن اسکندرتم تحریره فی سنه 923 و هو باللغته الترکیه ) ال یازمانین فوتو صورتينيي الده¬ائديب، آراشديراندان سونرا ایکی نظامی تخللوصلو شاعیردن بیلدیم1- گنجه لی نظامی2- قارامانلی نظامی الیازمانی هر ایکی شاعر ادینا بیرینجی دؤنه اولاراق 1382 جی ایل چاپ ائتدیردیم. (توركجه ديوان نيظامي) حاققيندا اوتای-بو تای آذربایجاندا چوخ جیددی مقاله لر یازیلدی بیر چوخ عالیم منیم فیکریمه اورتاق اولدو ، البتده کی قارشی دورانلاردا اولدو.بو کیتاب ایندیه دک اوچ دؤنه باکیدا و بیر دؤنه ده تهراندا چاپ اولوب و گئنیش یاییلیب.
2- ديوان والي (كرمانلي والي) (ال يازما)
اینیه ده ک تورکجه شعیرلری اوزه چیمایان بیر نادر ال یازماسی دیر. ، كرمانلي والي نين شعرلري (ال يازماسی) ايران مجليس كيتابخاناسي نين ال يازمالار بؤلومنده 152 شيفره ايله قورونور. ال يازما نين يازييا آلینديغي تاريخ و اونون خطاطي نين آدي قئيد اولونماميشدير. بللي ديركي ال يازمانين قوپاريلان بؤلومونده يوخا چيخيبدير. كيتابخانانين كاتالوقونا اسايلاناراق 11جي هيجري قمري تاريخينده قلمه آلينميشدير.كرمانلي والي نين ال يازماسيني بوتونلوكله فارس ديلينده اولدوغونو كاتاكوقدا يازميشديرلارسادا، 560صحيفه ليك او ال يازمادا 38 توركجه (آذربايجان تورکجه سینده) غزل تاپديم. اونون اؤز عصرينده مدح ائتديگي پادشاهلار، شاعيرين ياشاديغي دؤورو معين لشديرير. او «شاه سلطان صفي» ني و اونون اوغلو ايكينجي« شاه عباس»ی مدح ائتميشدیر.شعیرلرین محتویسی گؤستريركي،شاعر والی سارايا بير او قدرده ياخين دئييل ايميش.ال يازمادا شاعير حاققيندا ايشله نن" عليه الرحمه" سؤزو گؤسترير كي اونو هانسي نسخه نين اؤزوندن كؤچورموش لر و بو ال یازما یازیا آلیناندا شاعير حياتدا دئييل ايميش. اونون حاققيندا ايلك دفعه اولاراق خدآفرين نشريه سینين ایکینجی ساييندا تدقيقي مقاله مي چاپ ائتديرديم . اونون فارسجا موختليف ژانرلاردا شعرلري اولسادا توركجه شعرلري آنجاق غزللريندن عيبارت دير.
3- بختيارنامه (ال يازما)
ال یازما ،1382-نجی ايلين اوللرينده ال يازمانيآمانات اولاراق منه وئرن ميانالي ادبيات سئور بير دوستوم جناب نوروزی (تورک قارداش) اولدو. او ال يازماني قديم ساوادلي بير آذربايجانلي دان آلميشدير. ال يازما يوز ايلدن آرتيق بير عائله نين كيتاب رفينده قورونورموش و بو گونوموزه چاتميشدير. اثرين شاعيري فدايي اوچ يئرده فدايي تخلص ائتميشدير. اثرین احتيواسي اجتماعي و اخلاقي ژانرلاردان عيبارت دير. اثرين دیر بوندا دیرکی ایندییه دک یالنیز ایکی نوسخه اوزه چیخیب.اول اوزه چیخان نوسخه تبریزده میللی کیتابخانادادیر. و اوللی دوشوب و یوخا چیخیب. من اوزه چیخاردیغیم تورکجه بختیارنامه نین اؤنمی اوندادیرکی تبریز نوسخه سینین دوشن بؤلومو بورادا واردیر و اونوتکمیل ائدیر اثر حاققیندا خداآفرین درگیسینین 22-جی نومره سینده گئنیش معلومات وئرمیشم
4 - دیوان شکری (ال يازما) اوزه چیخاردیغیم اوچونجو تورکجه بو دیوان صفوی‌لر دؤورونه عاییددیر. “تبریزلی شکری” نین دیوانی‌کاتالوق‌لاردا محتویسی فارسجا قئید اولونسادا ،الیازمادا درج اولموش 21 تورکجه قزل و قصیده تاپدیم. شاعرین آیدین یازدیغینا گؤره تبریزلی اولدوغونو نظرده آلیب، “تبریزلی شوکری” نین دیوانی عونوانی ایله یئرلی مطبوعاتدا اوخوجولارا معلومات وئردیم خداآفرین مجلله سینین 142 -جی ساییندا نوسخ حاققندا گئنیش معلومات وئرمیشم.
6 -2- اوغوز نامه (اليازما) :
مثنوی دیر، فارسجا یازیلان اوغوز منقیبه‌لری و سلجوقنامه‌دیر
آختاریشلارین داوامیندا، محتویسندن ماراقلی نوکته لری بیرینجی دؤنه اولاراق خداآفرین مجلله سینده نشر ائتدیم مثنوی‌نین اوچده بیر حیصه‌سی «اوغوزنامه»و اوچده ایکی حیصه‌سی سلجوق سولاله‌سی‌نین موختلیف قوللاریندان بحث ائدن «سلجوقنامه»دیر. مؤلف بو اؤنملی مثنویده یازیر:
« اوغوز خان»ین بؤیوک اوغلو «گون خان» نووروز بایرامی گونونده باشینا تاج قویدو و تاختا کئچدی.
او، همین مثنویده اوغوزلارین اوتوز حرف‌دن اولان ایلک الیفبا‌لاری‌نین یارانماسینی گؤستریر و وئردیگی معلومات‌لارین قایناغی اولان “قاتمر” آدلی بیر “سالنامه”دن سؤز آچیرا‌راق یازیر :او مؤحتشم “سالنامه” نین مؤلفی «اوغوز خان» ین و اوغلو« گون خان»ین مشاویری و وزیری ایرقیل «ایرقیل یئنی کنتی» دیر. بو الیازمانی اوزون موددت آراشدیراندان سونرا ، دیرلی خداآفرین ژورنالیندا آردیجیل اولاراق اوچ سایدا (189-190-191) نشر ائتدیردیم.بو بابتدن بیر داها دوکتورحسین شرقی( سوی تورک) جنابلاریندان تشککورلر ائدیرم.
7- تورکجه «دیوانی شیخ نظامی» (آیت الله گلپایگانی کیتابخاناسی)
ادبی- علمی اجتیماعییتده اؤزونو تثبیت ائتمکده اولان «دیوانی نظامی»[گنجوی] (خدیویه الیازماسی=: ( دیوان نظامی): تالیف المولی نظام¬الدین ابی¬محمد¬ جمال¬الدین یوسف بن مؤیدالگنجوی الاویسی)نین بیر باشقا واریانتینی قوم شهرینده آیت الله گولپایگانی کیتاب‌خاناسیندان اوزه چیخاردیغیم «دیوانی شیخ نظامی» آدلی تورکجه الیازما اوزرینده سون تدقیقلریمی الیازمانین متنی ایله برابر مطبوعاتدا یایملامیش و کیتاب اولاراق چاپا حضیرلامیشام. بو دبرلی الیازما اوزره تدقیقلریم خداآفرین مجلله سینین 199-نجی ساییندا 40 صحیفه حجمینده نشر اولد . «دیوانی شیخ نظامی» نین تمام متنی ایسه دیرلی خداآفرین مجلله سینین 201—جی ساییندا نشر اولوندو.
کیتابلایم حاقیندا یازیلان شرحلرین خلاصه لریندن:
دکتر حسين محمدزاده صديق:
" .... ولي با توجه به اينکه قطعا نظامي به زبان مادري خود، زبان شهر و روستا در آذربايجان سدهي شش نيز داراي سرودههاي نغزي بوده است، کسي تاکنون براي تدوين اشعار ترکي نظامي، همتي شبيه همت نفيسي را به خرج نداده است.
تقريباً همه نظاميپژوهان آذربايجان و دلسوختگان ادبيات ترکي، از وجود يک مجموعهي خطي در کتابخانهي خديويه مصر شامل اشعار ترکي نظامي خبر داده¬اند و همگي اشارههايي هم به آن کردهاند، اما همه بدون مطالعه و پژوهش دقيق در زوايا و دقائق وجودي اين اشعار، بسيار سطحي و گذرا از آن رد شدهاند.
تنها کسي که با دقتي موشکافانه تصوير نسخهي خديويه را مورد بررسي عالمانه و کارشناسانه قرار داد، آقاي «صديار وظيفه» متخلص و معروف به «ائلاوغلو» هستند که اولا از وجود دو ديوان، و نه يک ديوان در اين نسخه خبر ميدهند و ثانياً با دلائل متقني که در مقدمه نگاشتهاند، اثبات ميکنند که نخستين ديوان جز نظامي گنجوي، منسوب به کس ديگري نميتواند باشد و قرائن تاريخي ذکر شده در فوق، مربوط به نيمهي دوم يعني، «کليات فارسي و ترکي نظامي قرهماني» است. ايشان دومين نفر بعد از «علي افندي حلمي داغستاني» هستند که اين قصائد را بطور قطع و يقين از نظامي گنجوي ميدانند و با نشر آن راه پژوهشهاي دقيقتر را مفتوح ميسازند. بويژه آنکه انتشار هر دو ديوان اين فرضيه را فرا راه ترکيپژوهان قرار خواهد داد که ويژگيها و وجود افتراق شيوه بيان و لحن ترکي هر دو نظامي را با دقت بررسي کنند و در اثبات اينکه اين دو ديوان متعلق به يک نفر نيست با ايشان همآواز گردند.
ايشان تا آنجا که از دستشان برآمده، به بحث فني و لغوي و زبانشناسي تطبيقي تاريخي نيز پرداختهاند. از مجموع آنچه که بيان داشتهاند، اين يقين حاصل ميشود که ايشان با زحمت و همت خود، جهان نظاميپژوهي را مديون خود خواهد ساخت. و حقير با خوشحالي زايدالوصفي اين حادثهي مبارک را به همه نظاميپژوهان جهان تبريک عرض ميکنم ."
دوکتور برات زنجانی:
"..... قصیده نعت رسول اکرم(ص) با قصیده نرگس را با احتمال قوی از نظامی دانستم، هر چند در کلمه «خان» که دنبال نام محمد آمده بود وسواس داشتم. تا اینکه قاصدی از راه رسید و خواست مارا در دامن داشت. و از نظامی شناسِ دانشمند فاضل و معروف کتابی بنام «دیوان نظامی گنجوی- یئنی تاپیلان» تالیف صدیار وظیفه ائل اوغلو که از روی دیوان نظامی خدیویة مصر فراهم آورده بودند زیارت کردم. زحمات جناب صدیار وظیفه ائل در فراهم آوردن این کتاب در وصف نگنجد. مقدمه با مقالات نظامی شناسان توام با معانی لغات مشکل و ترتیب کتاب به دو بخش «گفته های نظامی» و «گفته های دیگران» استوار بود.دلایل و شواهدی برای قصیده با ردیف نرگس آورده بودند که وسواس خاطر را از من دور کرد. بدینوسیله از زحمات و همچنین هدیة ایشان سپاسگزارم. دوصیده و هفت غزل ترکی از دیوان خدیویة مصر را در پایان دیوان فارسی نظامی گنجوی آورده ام. ".
شعیرلریم حاقیندا بعضی یازیلار
یازیلی ادبیاتدا شعیرلریمه داییر رسمی مطبوعاتدا فیکر سؤیله ین ایلک عالیم مرحوم پروفئسسور میرزا ایبراهیم اوف اولموشدور. اصلی- کؤکو سراب شهریندن اولوب ،اوشاقلیق ایللرینده عایله سیله بیرلیکده باکی شهرینه کؤچموش و اورادا بؤیوک علم آداملاریندان اولان بو محتشم ادبیات شوناس عالیم 1981-جی ایلین مای ییندا آذربایجان جمهوری سینده «آذربایجان شاعیرلر و یازیچیلار جمعیتی»نین اورگانی «آذربایجان» ژورنالیندا «جنوب سوقاتی» باشلیقلی علمی- تحلیلی مقاله سینده 1359-جی ایل دن باشلایاراق تبریزده نشر اولان مشهور آیلیق ادبی- اجتماعی «دده قورقود» ژورنالینین 7-8 ساییسیندا نشر اولان شعیر و مقاله لره بیر نئچه آچیدان یازدیغی تنقیدی مقاله سینده، منیم ده او نشرییه نین مختلیف ساییلاریندا چاپ اولان شعیرلریمه دیققت یئتیرمیشدیر.
پروفسور میرزا ابراهیم اوف:
".... طبیعی دیر کی، وطنه حصر اولونموش اثرلرین فیکری- ائستتیک اوفوقلری گئنیش دیر. بورادا وطنین غئیرتلی اوغول و قیزلارینین ، طبیعی گؤزه للیکلرینین، مثلا، موباریزه ده بیرلشمک، حؤرمت، محببت اساسیندا باشقا خالقلارلا بیر یئرده،چیین- چیینه وئریب ظالیم لره قارشی ووروشماق، بیر یئرده خوش گون قورماق و ساییر بو کیمی مؤوضولارلا بیرله شیر. همچنین ظولمکارلارین قانلی عمللری، خالقین دیلینی باغلاماق،تشببوثلری و ساییره یادا سالینیر. بیرسؤزله بو شعیرلرین اکسرییتی ائنتر ناسیونالیست ، اوپتمیست روحدا دیر. وطنین ایشیقلی گلجگینه، اینامی ایفاده ائدیر.« ائل اوغلو» تخللوصلو شاعیرین «دده قورقود ائلی» شعیرینده بو کئیفییت آیدین گؤزه ده ییر :
دئمه تؤکدوم بی گوناه قانلاری چایلار دولوسو،
خالق بیرلیک یارادیب،بیرقانا مین قان آلاجاق.
بئلینه باغلاسا گر خالقیمیز هیممت کمرین،
گؤره ریک اوندا نئجه حاققینی آسان آلاجاق.
خالقلار بیرله شه جک بیر - بیرینه یار اولاجاق،
ظالیمین ظولمکارین اوندا ایشی زار اولاجاق،
بیزه آیدینلیق اولان دونی اونا دار اولاجاق،
دده قورقود ائلینه دونیا گولوستان اولاجاق.
آل گونش قووزاناجاق اؤلکه میزه نور ساچاجاق،
افوقدن گون باخاجاق اوندا قارانلیق قاچاجاق،
قیش گئدیب یاز گلجک گولشنیمیز گول آچاجاق،
دیلی باغلانمیش ائلیم دردینه درمان تاپاجاق..."
خالق اؤزو چیرپیشاجاق دونیا بوتون قان اولاجاق،
تیکدیگین «کاخ سفید» خاک له یئکسان اولاجاق،
ائللر ایستیقلال اوچون چیرپیشیب عصیان اولاجاق
دده قورقودائلی قارشیندا دوروب،قان آلاجاق.
سیناجاق قول- قانادی،دونیا اونا دار اولاجاق،
قانیله اکدیگی گول اؤز گؤزونه خار اولاجاق،
اکدیگی ظلم آغاجی اؤز باشینا دار اولاجاق،
گله جک اولدوز اؤزو آخ کی، نه دؤوران اولاجاق.
یئری گلمیشکن دئمه لیم کی آذربایجان ژورنالینین همن سایینین 27-جی صحیفه سینده میرزه ایبراهیم او»ون درج ائتدیگی بیر باشقا شعیریمده واردیر کی عؤمرومده ایلک دؤنه چاپ اولوب اوخوجولارا چاتدیریلان شعیریمدیر. همن شعیری چوخ سئودیگیم صمد بهرنگی یه یازمیشدیم و 1359-نجی گونش ایلی نین شهریورینده نشراولان دده قورقود مجلله سینین 2-جی ساییندا چاپ اولموشدور . ایلک دؤنه تبریزده چاپ اولان بو شعیریم، همن مقاله ده ایلک دؤنه باکیدا دا چاپ اولان شعیریم اولدو بیرلیدکده بیر داها اوخویاق:
دیل سوغاتی
ایاق یالین گزنلردن،
گؤزدن قانی سوزنلردن،
باغریم باشین اوزنلردن،
ایشکنجه یه دؤزنلردن،
گتیرمیشم اودلو خبر:
دده قورقود سالیب نظر،
ائل قازانیب بؤیوک ظفر.
شفقلردن سوزن قاندان،
ایشیقلیغا یول آچاندان،
دیل یولوندا کئچن جاندان،
دوزگون صیفت دوز اینساندان،
گتیرمیشم اودلو خبر:
دده قورقود سالیب نظر،
دیل قازانیب بؤیوک ظفر.
قلم قاشلی دورنالاردان،
یاشیل باشلی صونالاردان،
اصلان کیمین آنالاردان،
نغمه قوشان قوجالاردان
گتیرمیشم اودلو خبر:
دده قورقود سالیب نظر،
ائل قازانیب بؤیوک ظفر.
توفار قاندان ،آخیر جاندان،
آراز آلان ائل قورباندان،
اوشاقلارا سؤز یازاندان،
صمد کیمی قهرماندان،
گتیرمیشم اودلو خبر:
دده قورقود سالیب نظر،
ائل قازانیب بؤیوک ظفر.
آرازلاردا آخانلاردان،
سینمه اوخ تاخانلاردان،
کؤنلومه اود یاخانلاردان،
حسرتیله باخانلاردان،
گتیرمیشم اودلو خبر:
دده قورقود سالیب نظر،
ائل قازانیب بؤیوک ظفر.
اؤلکه میزین سیرداشیندان،
اوشاقلارین یولداشیندان،
یئتیم لرین گؤز یاشیندان،
عموغلونون قارداشیندان،
گتیرمیشم اودلو خبر:
دده قورقود سالیب نظر،
ائل قازانیب بؤیوک ظفر.
آذربایجان ائللریندن،
قیفیلللانمیش دیللریندن،
قاندان آخان سئللریندن،
روحلاندیران سئللریندن،
گتیرمیشم اودلو خبر:
دده قورقود سالیب نظر،
ائل قازانیب بؤیوک ظفر.
قوچ کوروغلو ساواشیندان،
آلپامیشین یولداشیندان،
اولدوزلارین قارداشیندان،
اوغوزلارین ائلداشیندان،
گتیرمیشم اودلو خبر:
دده قورقود سالیب نظر،
ائل قازانیب بؤیوک ظفر.
صدیار وظیفه (ائل اوغلو)
بهروز ایمانی(یاور سرابلی)
خرمن – خرمن مصراعلار
معاصر شاعیریمیز "ائل اوغلو"نون یارادیجیلیغینا بیر باخیش
خرمن – خرمن مصراعلار آدی ایله "ائل اوغلو" شعرینه مراجعه ائتمه ییمین سببی ،اونون خرمن‌ـ خرمن‌اولدوزلار شعرینه بسله دیگیم ماراقدان و اوره ک یانغیسینا اولان مرهمدن ایره لی گلمیشدیر:
خرمن‌ـ خرمن‌اولدوزلار
شبهه‌لرله‌توخونموش
غربيل‌لردن‌ألندي
سولار، چايلار، دنيزلر
اولدوزلا سيله‌لندي
اونون شعیرلرینین بارز خصوصییت لریندن بیری،اوندا اولان صمیمییت، طبیعی گؤزه للیکلر،یوردا محبت و سائره اوستونلوکلری یئنی بیر شعیر دیلی ایله جانلاندیریب مصراعلاردا عکس ائتدیرمه سیدیر.
داغ بیزده یایلاق بیزده،
عطری حیات قوخولو
یارپیزلی بولاق بیزده،
هئچ بیلمه ذیک نه ایسه
اؤزگه لرین تپه سینه داغ دئدیک
اونوتدوق باغیمیزی
غربت اؤلکه لرینده.
داغ بیزده، یایلاق بیزده، یارپیزلی بولاق بیزده دئیه ن شاعیر ائل اوغلو اؤز اوخوجو کوتله سینده درین حئیرت اویادیر.عینی حالدا هر بیر دوشونجه صاحیبی اونون اؤرتولو قویدوغو رمزلرینی باشادوشور. و بوتون عامل لری ایسه آجی بیر دویغو ایله قارشیلاییر.
دئدیگیمیز کیمی ائل اوغلونون دیلی ساده، سرزلری کسگین و باخیشی ایسه یئنی دیر.
بيز، گونشي‌دوشوندوك
اريمكله، يانماقلا
اونون‌قيزيل‌شعاسيندا يويوندوك
ايستك‌زيروه‌لر ينده
گونشي‌فتح‌ائتمه‌يه،
آخينان‌جيغيركيمي،
آل‌رنگه‌بويانماقلا.
یئنی ترکیب،یئنی تشبیه و استعاره لرله اؤز دویغوسونو اوخوجو کوتله سینه چاتدیرماغا جان آتان شاعیر گونشی دوشوندوک باشلیقلی شعرینده اؤز یارادیجیلیق قابلییتینی بیر داها ثبوت ائتدیره بیلمیشدیر.
دوشونجه‌لر قاماشدي
ايناملار كؤشه‌نينده
پارلادي‌اوْووج‌ـ اوْووج
گؤيلرين‌كهرباسي
گؤيده‌قيوريليب‌ياندي
هجالارين‌آه‌دولو
دودا قلانماز نداسي
سپيلدي‌اوفق‌لره
دودا قدا قيلينجلانان
دوغراق‌ـ دوغراق‌دوغرانان
هجالارين‌نداسي
بو گون حکیم لردن و جرراحلیق نامینه چالیشانلاردان گیلئیله نیب ،سؤز آچانلار آز اولمامیشدیر.هامی اؤز نؤوبه سینده مریضخانالارین آغیر هزینه سیندن، حکیملرین پول پرستلیکلریندن،و مینلرله آیری-آیری چتین لیک لردن بحث ائده رک اؤز اعتراضینی بیلدیره بیلمیشلر. دئمک حکیم و خسته خانا مسئله سی عمومی بیر بحثه چئوریلمیشدیر. حال بو کی شاعیر ائل اوغلو بو مسئله یه آیری گؤزله باخماق ایسته ییر. دئمک او دئدیگیمیز بارداغین یاریسی بوشدور بلکه او بو سورغویا مثبت موناسیبت بسله ییب. دئییر کی بارداغین یاریسی دولودور .جرراحلار آدلی شعیرینده اونون بو دوشونجه سینی اؤیرنمک مومکوندور.:
جرّاحلار
آي‌سئويملي‌جرّاحلار
اوميدسيز خسته‌لرين
ايستگي‌سالخيم‌ـ سالخيم
سئوگي‌دوْلو الينيزدن‌آسلانار
منه‌يارديم‌گؤسترين
سيزمنيم‌ادراكيمي
احساسيملا جالايين
منه‌بير كسر وئرين
اووخارلانميش، ايتيلميش
اووخارلانميش‌ايناملا
ايتيلميش‌اضطرابلا
منده‌بير حكيم‌اولوم
محكمه‌سيز، حؤكوم‌سوز
حؤكمومو دؤوران‌وئره‌ر
وجدان‌محكمه‌سينده
اوچولماز محكمه‌مده
ده‌گيشمز فلسفه‌مده
ساغلام‌ياشار اينسانلار
بوتون‌يئر كوره‌سينده
نه‌اوچولار محكمه‌م
نه‌پوزولار نييتيم
منه‌بير كسر وئرين
پارلاسين‌كسريمده
ايتي‌ليگيم، عناديم
بوتون‌يئر كوره‌سينده
باشلاييم‌حكيم‌ليگه
بيچيم‌او كسرله‌من
قلبلرين‌قورخوسونو
گؤزلرين‌يوخوسونو
قلبلري‌قايناشديرسين
گؤزلري‌قاماشديرسين؟
كسريمين‌اووسونو
منيم‌كسريم‌قلم
قلبلر اولار محكمه‌م
نه‌دئيه‌رم‌جرّاحام
نه‌دئيه‌رم‌حكيمه‌م
گؤره‌ر انسانلارمني
يالنيز اليمده‌قلم
بير قلم‌كي، شيمشگين
كسريندن‌يونولموش
دونيادا مين‌حكيمين
مين‌بيلجي‌كيشي‌نين
هنريندن‌يونولموش
منه‌قلم‌گتيرين
قولاقليق‌ايسته‌ميرم
ائشيديرم‌اونسوزدا
اوره کلر‌دؤيونتوسون
امید ائدیریک شاعیر ائل اوغلونون اثرلری نه اینکی روزنامه لریمیزین بزه یی اولسون. بلکه اونون شعیرلر توپلوسو ،کیتابلاری ایشیق اوزو گؤرسون بوتون ائل آراسیندا یاییلسین.ایندیسه ائل اوغلونون شعیرلریندن گله جکده نمونه وئره جگیمیزی وعد ائدیب سؤزوموزه سون قویوروق.