صدیار وظیفه (ائل اوغلو)
دیرلی خداآفرین مجلله سینین 201-نجی ساییندا «آیت الله گلپایگانی» کیتابخاناسینین الیازمالار بؤلومونده 5/919 نؤمره ایله ساخلانیلان نوسخه نین چاغداش الیفبادا ترتیب ائتدیکیم متنی نین اوخوجوسو اولدوق. همن نوسخه دن آراشدیرمالارلا اوزه چیخاردیغیم بعضی مؤوضولاری حؤرمتلی اوخوجولارا چاتدیریرام. ((دیققت: بیز قارامانلی نظامی نین و احتیمال اوزره باشقا نظامی تخللوصلو شاعیرلرین شعیرلریله قاریشیق دوشموش بو الیازمانین محتواسیندا اولان شعیرلرین بیر قیسمینی شیخ نظامی دن بیلدییمیزی، خداآفرین مجلله سی نین 199 و201 نجی ساییندا حؤرمتلی اوخوجولارلا فیکیر موبادیله سینده اولدوق. بو یازیدا گلن تدقیقلرایسه، الیازمادا اولان شعیرلرین هامیسینی احتیوا ائدیر.یقین کی سونرالار هانسی شعیرین هانسی نظامیدن اولدوغونو آیدینلاشدیرماغا داهادا آرتیق چالیشاجاغیق.))
«دیوان شیخ نظامي» و اوندا گؤرونن ادبی تاثیرلری
تهران دانشگاهی نین پروفئسوری ، مرحوم نظامی شوناس عالیم دوکتور برات زنجانی «صور خیال در خمسه نظامی » آدلی علمی اثرینده شیخ نظامی نین منوچهری دامغانی و فردوسی دن آلدیغی تاثیرلردن سؤز آچاراق ،بعضی بئیتلرینی اؤرنک وئریر. میصرع لرین سا یی آزدا اولسادا، آنجاق شیخ نظامی نین آلدیغی تاثیری قبول ائده بلیریک. ایلک اؤنجه خمسه ده اولان تاثیرلره دیقت ائدهک:
فردوسی:
مده از پی تاج سر را به باد
که با تاج خود کس زمادر نزاد
نظامی:
تو نیز ای جهاندار پیروز بخت
نه کز مادر آورده ای تاج وتخت
فردوسی:
ترا دشمن آمد به گه بر نشست
یکی گرزة گاو پیکر به دست
نظامی:
بر او حمله ای برد چون شیر مست
یکی گرزة شیرپیکر به دست
منوچهری:
چو پاسی از شب دیجور بگذشت
برآمد شعریان از کوه موصل
نظامی:
چو پاسی از شب دیجور بگذشت
از آن در شاه دل رنجور بگذشت.
منوچهری:
سر از البرز بر زد قرص خورشید
چو خون آلوده دزدی سر زمکمن
نظامی:
سر از البرز بر زدجرم خورشید
جهان را تازه کرد آیین جمشید.
منوچهری:
ای نهاده بر میان فرق جان خویش
جسم ما زنده به جان و جان تو زنده به تن
نظامی:
چو مشعل سر در آوردم بدین در
نهادم جان خود چون شمع بر سر
« دیوان شیخ نظامی» نین ایچریسینده اولان بعضی بئیتلرده ده ، «شیخ نظامی» نین فارسجایازان سلفلریندن و چاغداشلاریندان آلدیغی تاثیرلرین شاهیدی اولوروق
همن تاثیرلری گؤزدن کئچیریریک:
سنایی:
همچو تصحیف قبا باد و مقلوب کلاه
دشمنت اعنی هلاک و حاسدت اعنی فنا ( دیوان نظامی گنجوی / دکتر برات زنجانی)
دیوان شیخ نظامی:
سنه دوشمن اولانین اولسون لباسی دايما
تنده تصحيف قبا و باشده مقلوب كلاه
ظهیرالدین فاریابی :
نه کرسی فلک نهد اندیشه زیر پای
تا بوسه بر رکاب قزل ارسلان نهد ( دیوان نظامی گنجوی / دکتر برات زنجانی)
دیوان شیخ نظامی:
ارمه‌يه قدرين رکابین اؤپمه‌يه قدر( دست) خيال
گر دوققوز كورسوسون افلاكین قويا تحت القدم
امیری معزّی :
ای ماه چو ابروان یاری گویی.
یا همچو کمان شهریاری گویی
نعلی زده از زرّ عیاری گویی
بر گوش سپهر گوشواری گویی ( دیوان نظامی گنجوی / دکتر برات زنجانی)
دیوان شیخ نظامی:
نعل پاي اسبينه بنزتمه‌سه اؤزون هيلال
اولمازايدي گوشه-ی گوش فلكده گوشوار
کمال الدين اسماعيل:
زلف تو بر بنا گوش ثعبان و دست موسي
خال تو در زنخدان هاروت و چاه بابل
دیوان شیخ نظامي :
اول زلف اول بناگوش ثعبان و دست موسي
اول خال، اول زنخدان هاروت و چاه بابل
کمال‌الدين اسماعيل:
اي خط استوارا انصاف تو موازي
وي سطح آسمان را درگاه تو مشاکل
دیوان شیخ نظامي :
اي خط استواده خطين سنين موازي
وي سطح آسمانه قصرين سنين مشاکل
کمال الدين اسماعيل:
نه طاق آسمان را قهر تو خرقه کردي
گر لطف تو نبودي اندر ميانه حايل
دیوان شیخ نظامي :
اطباق آسماني قهرين اودا ياخاردي
گر آرا يئرده لطفون اولماسا ايدي حايل
اثيرالدين اخسيکتي:
مدح خدايگان را پايان پديد نايد
ليکن پريد فکرت بيرون شد از منازل
دیوان شیخ نظامي :
چون ذاتي وصفه گلمز اي دل! سوزو اوزالتما
کاولا صداعه منجر ختم ائيلهييب، دعا قيل
دیوان شیخ نظامی و خمسه ده اورتاق موسیقی ایصطلاحلاری:
دیوان شیخ نظامی:
ایللر دورور کی زهره تعلیم –ی ساز ایله
بزمینده توتماغا چنگ اولمادی داخی قابیل
و
زهره قانون و گونش دف دپردر آهنگ اوچون
چنگینه اول مطروب مه روی چون کیم چنگ آلير
و
موطروبا توت نئي و قانون ايله عيشرت سوره‌ليم
حاسيدين يوزونو دف, قامتيني چنگ ائده‌ليم
خمسه:
ملک سرمست و ساقی باده در دست
نوای چنگ میشد دست در دست
و
شگفته چون گل نوروز و نورنگ
به نوروز این غزل در ساخت با چنگ
دیوان شیخ نظامی:
موطروب چو قولینی یئنه عشّاقه ائده چنگ ین
جان ريشته‌سيندن ائيله‌سين او تاريني آهنگ اوچون
خمسه:
چو بر زد دلاویز چنگی به چنگ
چنین قولی از قند عنّاب رنگ (خمسه)
دیوان شیخ نظامی:
خوطبه-ي حوسنی بولند آوازه سيله راست ده
قددين آدينا اوخور مرغ-ي چمن شيمشاددن
خمسه:
نوا در پردة عشاق آراست
در افکند این غزل در پردة راست
و
نکیسا بر طریقی کان صنم خواست
فرو کفت این غزل در« پردة راست»
دیوان شیخ نظامی:
قانیمی تؤک ائتمه نالان هیجریله قانون کیمی
چون مثلدیر دئدیلر: قانیله قانون ائیلمه
خمسه:
قانون مغنّیان بغداد
بیّاع معاملان فریاد
دیوان شیخ نظامي و خمسه ده اولان اوخشار،تشبيهلر و ادبی ایصطیلاحلار:
بورج آبي / مطر:
يوزون خييالي گؤزومده عجب‌مي آغلارسام
كي بورج آبي‌يه گلسه قمر، مطر گؤرونر (دیوان شیخ نظامی)
فشاند از دیده باران سهابی
که طالع شدقمر در برج آبی(خمسه)
پری / چئشمه:
خلق دئرلركي پري‌لر وطني چئشمه دورور
سن پري‌سن كي مگر گؤزلريم اولدو وطنين
(دیوان شیخ نظامی)
و
پري‌لر يئري دئرلر چئشمه اولور
گؤزومدن گئتمه بيردم ائي پريزاد(دیوان شیخ نظامی)
وگر بود او پری دشوار باشد
پری بر چشمه ها بسیار باشد(خمسه)
نرگیس (باشی جوشماسی):
چيقزينار باشی، قارالار گؤزو زمنینده مگر
سده-ی عالييني ائيله دي منظر نرگیس(دیوان شیخ نظامی)
بنفشه دگر باره شد مشكپوش
سر نرگس آمد زمستي به جوش(خمسه)
لشكر گل( ورد ):
لشگر وردي چو جمع ائيله‌دي بير صورتيله
لشگر بردي هلاك ائيله دي يكسر نرگس
(دیوان شیخ نظامی)
تا به حمل تخت ثريا زده
لشكر گل خيمه به صحرا زده (خمسه)
باشدان آیاغا گؤز اولماق:
باشدان آیاغا گؤز اولدو ،یوزونو گؤرمکچون
ائی یوزو گول، ساچی سونبول،بویی عرعر نرگیز (دیوان شیخ نظامی)
همه دیده گشته چونرگس تنش
نگشته یکی خار پیراهنش. (خمسه)
گونش/ آفتاب = پادشاه:
اولموشام شاها حقارت تورپاغیندا پایمال
منی توپراقدان گؤتور چون سن گونش سن من ده نم(دیوان شیخ نظامی)
به بزم آفتابی است افروخته
به رزم اژدهایی است جهان سوخته. (محمد جهان پهلوان) (خمسه)
و
تو آن آفتابی در این روزگار
که هم تیغ گیری هم روزگار ( برای ملک عزالدین) (خمسه)
و
آفتاب است شاه عالمتاب
دیدة من شد برابرش آب(خمسه)
رخ/ کعبه:
كيم بنزر اونا كيم توتا قدر و برات‌ده
سان کیم حریم کعبه یوزون سرتسر چراق
(دیوان شیخ نظامی)
ای کعبه من حریم رویت
محراب من آستان کویت(خمسه)
روخ / چراغ:
گؤردوم يوزونو قامتين اوستونده، ائي صنم
ساندیم كي شاخ سدرده توتدو مقر چیراغ(دیوان شیخ نظامی)
زلفش چو شبی رخش چراغی
با مشعله ای به چنگ زاغی . (خمسه)
شاه آفاق/ خسرو آفاق :
کیمدیر اول خسرو آفاق محمد خان کیم
گرد راهیندن ائدر دیده منور نرگیس
(دیوان شیخ نظامی)
چه مقصود بود شاه آفاق را
که نو کرد نقش این کهنه طاق را
چتر سیاه:
نیجه کیم فرّاش چاپین شیوه لیل ونهار
گه دوشه یه فرش اغبرگه توتا چتر سیاه(دیوان شیخ نظامی)
من شاه مگر تو چتر شاهی
گرچتر نه ای چرا سیاهی؟(خمسه)
شیر و آهو:
سرورا آخير ياساغین ايريشه بيرحدّه كيم
شير و آهو همدم اولوب صلح ائده گرگ و غنم(دیوان شیخ نظامی)
افتاده ز میش گرگ را زور
برداشته شیر پنجه از گور(خمسه)
و
سگ با خرگوش صلح کرده
آهو بره شیر شیر خورده (خمسه)
لشگر روم- زنگی:
زولفو کی خطینه دلیل اولار یوزوندن خالینه
سان شاه روم لشگر چکر مولک حبش دن زنگ اوچون(دیوان شیخ نظامی)
چو شاهنشاه صبح آمد بر اورنگ
سپاه روم زد بر لشگر زنگ(خمسه)
ابلق/ نهیب:
دوشردی معجزونله بیر ابلق یولا، نهیب
باسسان رکابه ایغینی قصد ائدیب غزا (دیوان شیخ نظامی)
چون قدمت بانک بر ابلق زند
جز تو که یارد که انالحق زند(خمسه)
کؤرپو/ قاش- گؤز:
فیرقتيندن گؤزوم اوستونده گؤزون قاشيميدير
كؤپرو كيم ياپدي عجب اوستونه نيل و ارس ين(دیوان شیخ نظامی)
زمانی پل بر آب چشم بستی
گهی بر آب چشمه پل شکستی(خمسه)
نکته ی موهوم:
برطرفه دورکی نکته-ی موهوم دیرکن
قسمت اُلا دیو بن اومارام دهانکی
رخ از باغ سبک روحی نسیمی
دهان از نقطةموهوم میمی(خمسه)
پری/ ویرانه:
دئرلر پرلرین یئری ویرانه لر اولور
مسکن یئریدیر ائیلسه کوکلم خرابنی
(دیوان شیخ نظامی)
پری راهم دل دیوانه جوید
در آبادی نه در ویرانه جوید(خمسه)
خال= حجرالاسود:
چون يوزون كعبه و خالين حجرالاسود ايميش
لب و زولفونه نئچون حلقه-ی زمزم دئمیه م (دیوان شیخ نظامی)
گنجینه گنجه ای /وحید دستگردی:
ترکیست تازی اندام وز بهر دلستانی
بر عارض سپیدش خال سیه ز عنبر
(قصیده ی کعبه ص: 316)
و
هر جا که هست مشکی جادر حریر دارد
آن مشک خال از آن شد زیر حریر اخضر( قصیده ی کعبه /ص:317)
شاه چین =گونش:
زلفی که خطینه دلیل اولار یوزوندن خالینه
سان شاه چین-ی لشگر چکر ملک حبشدن زنگچون(دیوان شیخ نظامی)
که چون صبح را شاه چین بار داد
عروس عدن درُ ّ به دینار داد (خمسه)
باشدان آیاغا گؤز اولماق=نرگیش:
باشدان آیاغا گؤز اولدو یوزونو گؤرمک چون
ای یوزوگول ساچی سونبول بویو عرعر نرگیس(دیوان شیخ نظامی)
همه دیده گشته چونرگس تنش
نگشته یکی خار پیرامنش(خمسه)
علم و سنجق زركش = بایراق:
علم و سنجق زركش نه سببدن گؤتورر
گر سرير چمنه اولمادی سرور نرگیس(دیوان شیخ نظامی)
زهد نظامي كه طرازي خوش است
زير نشين علم زركش است (خمسه)
سپر / كل نيل= نيلوفرگول:
لاجوردي سپري وئردي گول نيل الينه
اوردي اؤز باشینا آلتون سولو مغفر نرگیس
(دیوان شیخ نظامی)
نيلوفر از آفتاب گلرنگ
بر آب سپر فكنده بي جنگ(خمسه)
يار گندمگون= محبوب:
دانه-ي خال-ي سياهي يار گندم‌گونمین
اودلارا يانديردي غمدن خرمن جاني دوروست(دیوان شیخ نظامی)
دیوان نظامی گنجوی/دکتر برات زنجانی:
جو به جو محنت من زان رخ گندمگون است
که همه شب رخ چون کاهم از آن پر خون است
مجمر تن / عود = اوره کدن یانماق:
مجمر-ي تنده نظامي دل و جان عود نی ياخ
گر ديلرسن کائده اطرافی موعطّر نفسين
(دیوان شیخ نظامی)
از این جنبش آن بود مقصود من
که خوش بو کنی از مجمر عود من (خمسه)
گؤزه بارماق قویماق(= اطاعت ائتمک):
اول شهين گرد سمنديندن ائدين سورمه، دئديم
قويدو بارماق گؤزه بر چشم! ، دئيب هر نرگيس (دیوان شیخ نظامی)
نهاد انگشت بر چشم آن پری وش
زمین را بوسه داد و کرد شب خوش (خمسه)
و
زبانش کرد پاسخ را فراموشت
نهاد از عاجزی بر دیده انگشت(خمسه)
روزة مریم= سس سیز دؤزمک:
وصلتي عيدينه ايره‌م دئيه سن عيسي دمين
ايللر اولموشدوركي كونلوم روزه-ي مريم توتار(دیوان شیخ نظامی)
وگر گوید به شیرین کی رسم باز
بگو با روزة مریم همی ساز (خمسه)
قبا ائتمک = یاخا آچماق:
روخلارين شؤوقونه ائي ديلبر چمنده هر سحر
گول قبا ائيلر قباسيني گريبانيم كيمي
(دیوان شیخ نظامی)
غرلیات نظامی گنجوی/ پرفسورآزاده رستم:
کرد قبا جبةخورشید ماه
زین دو کله وار سپید و سیاه
دیوان نظامی گنجوی/دکتر برات زنجانی:
صد جامه قبا کردم در آرزوی وصلت
تا برکشمت در بر یک دم چو قبای تو
سو اوستونده سجاده سالماق = صوفیانه آغلاماق:
یارین عشقينده نظامي اودا سال خيرقه‌ني سن
صوفي سجّاده اگر سالديسا آب اوستونده
(دیوان شیخ نظامی)
چون سر سجّاده بر آب افکنند
رنگ عسل در مئی آب افکنند (خمسه)
ملامت اوخو / تیر ملامت= ملامته قالماق:
مئهرينده اول ملامت اوخونا نيشانه‌دير
عئشقه نيشان ديلرلرسه اول نيشان دخي
(دیوان شیخ نظامی)
ز تو کاری ندیده در زمانه
شده تیر ملامت را نشانه(خمسه)
حبش لشگری= محبوبون ساچلاری:
جان و ديل ميصريني لوطفيله عيمارت ائده ییز
اولمادان رومه حبش لشكري پيروز هنوز(دیوان شیخ نظامی)
شاهی آمد برون ز طارم خویش
لشگر روم و زنگش پس و پیش (خمسه)
آب-ي معلّق= غبغب :
يئري‌دير اولسا لقب جام–ي موروّق لبينه
ياراشار آب-ي معلّق دئرايسه‌م غبغبينه
(دیوان شیخ نظامی)
زنخ را چو بر سازم از زلف بند
به آب معلق در آرم کمند(خمسه)
آتش در نعل= قیزغین اولماق، آلیشماق:
هر خم-ي زولفون منيم‌چون قيزديرار آتش‌ده نعل
چون گول اوزره سونبولون اولور موشوّش باددن(دیوان شیخ نظامی)
نعلک گوش را چو کردی ساز
نعل در آتشم نهادی باز(خمسه)
و
به شرط آنگه گر بویی دهد خوش
نهد بر نام من نعلی در آتش(خمسه)
تونگ شكر= آغیز:
آغزينا نيسبت ائده‌رسه اؤزونو تونگ شكر
عالمي باشينا تونگ-ی و شكرين تنگ ائده‌ليم(دیوان شیخ نظامی)
ملک بر تنگ شکر مهر بشکست
که شکر در دهان باید نه در دست(خمسه)
تپانچه اورماق: شیلله له مک:
حوسنون تپانچه اوردو مهه خشم ائدیب شها
اول پنجه نین نشانی یناغینده دیر دخی(دیوان شیخ نظامی)
زنم چندان تپانچه بر سر و روی
که یارب یاربی خیزد ز هر سوی(خمسه)
یئلار آسمان:گؤیلرین یئرلاماسی(فیرلانماسی):
مهر روخون فیتاده سی آنجاق زمین دئگیل
سرگشته اول هواده یئلار آسمان دخی
(دیوان شیخ نظامی)
زمین گشته چو آسمان بی قرار
معلّق زن از بازی روزگار(خمسه)
حؤوض- ي كوثر( محبوبون زنخدانی):
اول لب مئيگون زينخدان اوزره ائي حور-ي بئهيشت
جام-ي لعلين‌دير قوموشلار حؤوض-ي كوثر اوستونه(دیوان شیخ نظامی)
حوضی شده چون فلک مدور
پاکیزه و خوش چو حوض کوثر(خمسه)
« دیوان شیخ نظامی» ده اولان ضرب المثللر و دئییم لر:
عفو ائت نظامی نین کرمیندن خطالرینی
«شه دن چو عطا عاده دیر، بنده دن خطا»
قانيمي تؤك ائتمه نالان هيجریله قانون كيمي
چون مثلدير دئديلر:« قان ايله قانون ائيله‌مه»
شادمانم كي فراغين منه مخصوص دئييل
كي،دئميشلر:« قره‌گون ال ایله دوگون كيمي‌دير»
روز و شب زولف و روخون فيكري انيسيم اولالي
«نه گئجه‌م گئجه‌يه بنزر, نه گونوم گون كيمي‌دير »
سؤکدوگونجه چيخمادي ديلدن خيالي زولفونون
گرچي دئرلر: «ياخشي سؤزيله ايلان ايندن چيخار»
يئسين رقيب ميوه-ي وصلين كي روزگار
«يئميشين ائيسيني دونوزا نصيب ائده‌ر»
كؤنلومه جان قاتي كونلوندن شيكايت‌لر قيلير
گؤرنئجه بي‌عقل‌دير كيم،« ده لی یه داش آنديرار»
كويوندا كئچدي هيجريله عؤمرو نظامينين
«جنّت ايچينده چكدي جهنّم عذابيني»
باخمادان ياشيما جان وئرمه‌دي درد ايله رقيب
«گؤرمه‌دن اولمه‌ديگي گئرچك ايميش اولدوزي»
يوزوندن يانا وورسا زولفی طنمی(دانمی)؟
«گؤزه‌للردن يانا وارار چو توتون »
نظامي گؤزلریچون اؤل كي، دئرلر:
«اؤل اونونچون كاولا صيرو سنینچون»
لوطفونه اینانما بو دهرین،کی دهقان-ی فلک
«جو ساتار معنیده و صورتده گندوم گؤسترر»
عاريضيندن صنما اؤيله حيا ائيله‌دي سو
كي اگر «يئری دليك اولسا كئچر ايدي يئره »
سئير ائده‌ركن بويونون شيوه‌سيني گؤردو مگر
«كاوتانيب كئچدي حيادن يئره» سرو-ي چمني
سئوينيرسه نولا، سن ماهه ايرن كيم سئوينر
«گؤيده ايسته‌ديگي كيمين كالينه يئرده گيره »
یا من دوررام قاپیندا یا رقیبین
کی« بیر یئره صیغیشماز ایکی اؤلو »
خسته ايستر گؤزلرين عاشيقلاري
«سایرو(خسته) اولان كيمسه‌ني ساغ ايسته‌مز»
ديل ديلر جؤور و جفاسين دوستون
«كونلو كيمين بال ايله ياغ ايسته‌مز؟!»
گول عاريضينه اولسا معارض عجب اولماز
كيم« يوزي آچيلميشدا حيا و ادب اولماز»
طوبا ايره‌مز لوطف ايله سن سرو بولنده
«بد اصل اولان، همسر-ي عالي‌نسب اولماز»
لاييق يوزومه سورسه نظامي يوزوني دئ
« چون هر كيشي‌نين سوزي اولور يوزونه لاييق »
قدّينه ایرمک ديلر لوطف ايله سرو-ي بوستان
دوغرو دئرلر:« بي‌نصيب اولماز حيماقتدن طويل»
رقيب ايله چيخار سئيرانه داييم
كي،«جان اونونلا چيخار كيم، توتا خو»
يئنه گؤردون واريب ائي دوست رقيبين ائوينه
چون بيليرسن كي،«ملك وارماز ايت اولدوغو يئره»
دردی وار کايستر نظامي خاليني
«دردي اولمايان كيشي، داغ ايسته‌مز»
«عاريفه بير حرف بسدير» دئديلر اهل كمال
شه چو عاريفدير نه حاجت كيم سؤزو تطويل ائد‌م
شادمانم كي فراغين منه مخصوص دئييل
كي دئميشلر: قره‌گون ال ایله دوگون كيمي‌دير»
خولق ايله ال‌بير ائديب توتدو جمالين عالمي
دوغرو دئرلر: ايتّيفاق ائتسه كيشي، عالم توتار»
كونلوم اوچوب كويونا وارماق ديلر
«دونيادا كيمديركي اوچماق ايسته‌مز»
ديل ديلر جؤور و جفاسين دوستون
«كونلو كيمين بال ايله ياغ ايسته‌مز»
من نئجه‌سي پرهيز ائده‌م اول یوزده لبيندن
«جنّتده چون اولماز صنما كوثره پرهيز»
كونلومده گؤزون فيكري ايله ذؤوق و صفا يوخ
«بير ائوده كي بيمار اولا، عئيش و طرب اولماز»
لايق يوزومه سورسه نظامي يوزونو دئ
چون« هر كيشي‌نين سؤزي اولور يوزونه لاييق»
يارين يوزون زنگار-ي قم توتدوقجا سورسون يوزومه
زيرا «كوله سورمك گره‌ك مرآتي دفع-ي زنگ اوچون»
ديل سر-ي كويون قويوب ائتمز هوس دارالسّلام
«هر كيشي‌يه كندي شهري يئي گلر بغداددن»
ائي نظامي ايتلري دالار رقيب، خود نولور
«آشينادن خئير گلمز، نه اومورسان ياددن»
رقيب ايله چيخار سئيرانه داييم
كي «جان اونونلا چيخار كيم توتا خو»
شو دکلو ياش تؤكر سنسيز نظامي
کی گؤره‌ن دئر: «بو گؤزده ن وار الين يو»
عاريضيندن صنما اويله حيا ائيله‌دي سو
كي،« اگر يئری دليك اولسا كئچر ايدي يئره»
قني طالئع كي گلیبن ديزيمي ياسدينا سن
من اوپه‌م سني و سن «کندین اوراسان او يئره»
اول دهانين وصلي سئوداسيندا جان ترك ائيله كيم
«هئچه آلمازلار جهان مولكونو بو بازارده»
«سن منيم قانيمي ايچرسن و من« قان اوتارام»
نولا مئیل ائيلر ايسه‌ن لوطف ايله هم‌مشربينه
نيسبت ائتديگيچون لعلينه ائي قؤنچه دهان
«سئوينيب گؤيه آتار لاله-ي نؤعمان كولهي»
دئرلر: «پري‌لرين يئري ويرانه‌لر اولار»
مسكن يئري‌دير ائيله‌سه كونلوم خرابيني
«يوزونه قاپو ياپارسان باجادان دوشر»
گؤره‌لي آفتاب يوزون ماهتابيني
دوشه‌لي عئشقين اودو جانا هوايی كؤنلومه
«يوز سويون تورپاغا سالديم آديم و سانيم كيمي»
جانا جفا بو ايسه كي قمزن قيلير منه
چوخ كئچميه آيده لر:« اؤلموش فيلان دخي»
ائتمه نظامي يوزو گونش‌دير دئيه بيان
«اول کیم عياندير آنه نه حاجت بيان دخي»
مجليسيندن خالي اولمازسا رقيب اولماز عجب
بو مثلدير كيم« ائشيك باشینسيز اولماز بوستان»
نقد-ي ديل گيسولرينده خرج اولار دئديم، دئدي:
«گئجه‌لرده خرج ائده‌رلر نقد-ي قلبي بي‌گومان»
نظامي گؤزلریچون اؤل كي، دئرلر:
«اؤل اونونچون كاولا صيرو سنینچون»
لوطفونه اینانما بو دهرین کی دهقان-ی فلک
«جو ساتار معنیده و صورتده گندوم گؤسترر»
آغزینی آچیبان سؤیله مه هر جاهیله کیم
«عاقل اولان کیشی آچماز صنما کیمسیه راز»
قانيمي توك ائتمه نالان هيجریله قانون كيمي
چون مثلدير دئديلر: «قان ايله قانون ائيله‌مه»
سئير ائده‌ركن بويونون شيوه‌سيني گؤردو مگر
كاوتانيب «كئچدي حيادن يئره» سرو-ي چمني
نقد-ي ديل گيسولرينده خرج اولار دئديم، دئدي:
«گئجه‌لرده خرج ائده‌رلر نقد-ي قلبي» بي‌گومان
«گونلونو ياخما نظامينين كي ياپيلماز دخي»
شيشه كيم اوشندي كيم‌دير ائيله‌ين آني دوروست
تن قالدي غارت ائتمه دیگی گؤزلر همین
گؤر نئجه «قاره چؤلده قويدو مني عاقيبت!»
ديل ساچين هؤردوگو یئرلرده قرار ائتدي دئدی
«گئجه هر قاندا كيم ايررسه، قريب اوندا ياتـار»
دولاشيب ديل زولفونه چاه-ي زينخداندان قاچار
«ريسمان بولان كيشي البتّه زينداندان قاچار»
تيغ آليب گلر گونش سنينله جنگ-ي حوسنه لیک
قورخوسوندان تيترر اندامي و« مئيداندان قاچار»
«نه قدر اؤلموش ايسه م، دوررام آياغين اوپمه‌يه »
سئير ائدیبن خسروا، باسسان قدم سين اوستونه