آراز چاینا باغلي اولاراق آنلاتيلان ، سؤيلنن افسانوی باياتيلار
اوزرينه بير دیرلنديرمه
پروف. دکتر. علي برات آلپتئکين
Ali Berat Alptekin Prof. Dr.
برگردان : دکتر حسین شرقی دره جک
تورکیه تورکجه سینده
Prof. Dr. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi. Konya/TÜRKİYE
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
اؤزت
آراس چایی؛ تورکیه نين بينگؤل داغلاريندان دوغان، پالاندؤکئن، شاهولئد، نالبانت و آلاداغ داغلاريندان گئلئن دئرئلر ایله بيرلئشتيکتئن سونرا، چيکيلگان دئرئسي، پاسينلر سويو، زيوين چايي، آرپاچايي، کاراسو، ناخچيوان سويو، کاتور چايي، آکچاي و کورا (کور) چایی ايله بيرلئشيپ، خزر دنيزينه دؤکولئن 1059 کيلومتره اوزونلوغونداکي بير ايرماکتير (چای).
آراس چایی تورک تاریخي و جوغرافياسيندا اولدوغو گيبي تورک فولکلورو و خالق ادبيياتي ايچين ده اؤنمليدير. چونکو توپلوملارين حاياتيندا ايز بيراکان قهرمانلارين ياني سيرا، عيني اؤزلليکته جوغرافی يئرلر ده مئوجوت اولوپ، بونلاردان بيريسي ده آراس چاییدير. بو يازيميزدا آراس چایینا باغلي اولاراک آنلاتيلان ايکي افسانه و چئشيتلي کايناک شخصيسلردان دئرلئنن باياتيلار اوزه رينده دورولموشتور.
سؤزو ائديلئن ايکي افسانه ده؛ آراس چاینين سسسيز آکماسي نين سببي و يئرلئشيلئن يئرده ائرکئغين آز (اراز) اولماسيندان دولايي ايرماغا آراس دئنيلديغي ديله گئتيريلمئکته دير.
اوزئرينده دوردوغوموز باياتيلاردا سئوگي کونوسوندان زياده تورکمنچاي آنلاشماسييلا ايکيه بؤلونن آذربايجان خالقي نين آراس چاینا سيتئمي ديله گئتيريلميشتير. بو يؤنويله باياتيلار بير تاریختير، عيني کادئري پايلاشان ميللتين بير باشکالديري سئسيدير.
آناهتار کليمه لر: آراس چایی، افسانه، باياتي، جوغرافيا.
گيريش
تورکیه نين بينگؤل داغلاریندان دوغان، پالاندؤکئن، شاهولئد، نالبانت و آلاداغ داغلاريندان گئلئن دره لر ایله بيرلئشتيکتئن سونرا، چيکيلگان دره سي، پاسينلر سويو، زيوين چايي، آرپاچايي، کاراسو، ناخچيوان سويو، کاتور چايي، آکچاي و کورا (کور) چاییيله بيرلئشيپ، خزر دنیزنه دؤکولئن 1059 کيلومتره اوزونلوغونداکي آراس (آراز)چایی…
تئکمئن حاوضاسيندا، پاسينلر اوواسيندان، خراساندان، کاغيذمان واديسيندئن، سورمئلي چوکوروندان، موگان چؤلوندئن گئچئرئک خزرله کوجاکلاشان آراس چایی…
دينلر تاریخي آچيسيندان، بالخص ياهوديلر و موسلومانلار ايچين اؤنملي يئرلردئن بيريسي اولان و کونويلا ايلگيلي اونلارجا افسانه نين اولوشتوغو آراس بويو…
خليفه عثمان زامانيندا، حبيب ب. مسلم کوموتاسيندا موسلومانلارين فتح ائتتتيغي آراس بويو…
تاریخ بويونجا؛ مئدلر-اورارتولار، ساسانيلر-خزرلر، تورکيه-سوويئتلر بيرليغي، تورکيه-آذربايجان، روسيا –ايران آراسيندا سينير چيزئن آراس چایی…
تورکلرين ايلخانليلار زامانيندا فتح ائتتيکلري و امير چوبان طارافيندان آراس چایی اوزئرينه ياپيلان، حاککيندا افسانه لر آنلاتيلان 7 کئمئرلي (1878 ييليندان سونرا 6 کئمئرلي) چوبان دده کؤپروسو…
خالق آراسيندا آنلاتيلانلاردان حرکتلی جنت دن چيکان دؤرت نهيردئن بيريسي اولدوغونا، بو يوزدئن ده سويونون پئک چوک درده شيفا ورديغينه حوکم ائديلئن آراس نهري…
بؤلگه خالقي نين نوروز گئجه سي بير ييل بويونجا حاستا اولماماک ايچين بوز گيبي سويوندا ييکانديغي آراس چایی…
کؤروغلونا قهرمانليک، اؤلومسوزلوک و عاشيکليک يئتئنغي ورديغينه اينانيلان اوچ کؤپوغون کايناغي آراس چایی…
کؤروغلونون کوچاکلاريندان اولدوغونا اينانيلان کوجا آراپين مئسکئن توتتوغو موگان چؤلو…
ائرجيشلي ائمراه ایله سئلوي حان حيکايه سينده اؤنملي بير يئري اولان سورمئلي چوکورونو ايکييه آييران آراس چایی…
40 ييل بويونجا روس ايشغالي آلتيندا کالان و حاککيندا دئستانلار سؤيلئنن زيوين دره سينين بيرلئشتيغي آراس چایی…
تاریخته پئک چوک اوردونون بيرلئشمه و ساواشما نوکتاسي اولان آراس بويو… آنادولو ساحاسي آشيکليک گئلئنغيندئ 21 ياشيندا ارمئني چئتئلر طارافيندان شهيد ائديلئن، کوچوک دئنيلئجئک ياشتا قرآن کریمي حفظ ائتتيغي ايچين حافظ ماهلاسيني آلان، آراس بويونون سئمبول ايسمي حیفظا نين شاحصيندا اونلارجا آشيغا ائو صاحيپليغي ياپان آراس بويو…
بو قصا گيريشيميز ده گؤستئرييور کي، آراس چایی تورک تاریخي و جوغرافياسيندا اولدوغو گيبي تورک فولکلورو و خالق ادبيياتي ايچين ده اؤنمليدير. چونکو توپلوملارين حاياتيندا ايز بيراکان قهرمانلارين ياني سيرا، عيني اؤزلليکته جوغرافی يئرلر ده موجوت اولوپ، بونلاردان بيريسي ده آراس چاییدير. بو يازيميزدا آراس چایینا باغلي اولاراک آنلاتيلان ايکي افسانه و چئشيتلي کايناک شاحصلاردان دئرلئنن باياتيلار اوزرينده دورماک ايستييوروز.
آ) آراس چاییيله ايلگيلي ايکي افسانه
کيساجا دینی، اينانديريجي، کيسا و نثر شکلينده کي خالق آنلاتيلاري اولاراک تانيملايابيلئجئغيميز افسانه لرين ايلک اؤرنکلريني؛ " کالاچ " ، " کيپچاک " ، "کارلوک " ، " کانگلي " ، " ساکلاپ " کاوراملاري نين آچيکلانديغي اوغوز کاغان و "کالاچ " ، آلتون کان " ، " تورک مانند " کئليمئلرينه بو آدلارين وريليش سببي نين حيکايه ائديلديغي " شو " دئستانلاريندا گؤرمئکتئييز. ايلک ايسلامي اثرلردن اولان ديوان لغات تورک و کوتادگو بيليگ گيبي اثرلرله، ايسلامييئت سونراسي تورک دئستانلاري نين (ساتوک بوغرا خان، دده کورکوت حکایه لري، کؤراوغلو دئستاني، سالتوکنامه، باتتالنامه، دانيشمند نامه وب.) ايچئريسيندئ افسانه تورونون اؤرنکلريني تثپيت ائدئبيلييوروز.
يئر آدلاريني کونو آلان بير باشکا اؤنملي کايناک ايسه ائولييا چئلئبينين سیاحت نامه آدلي اثريدير. بونلارين ديشيندا تاریخ کيتاپلاري، مناکيبنامه لر، ولايتنامه لر ده افسانه اؤرنکلريني بولابيلئجئغيميز يازيلي کايناکلاردان بازيلاريدير.
افسانه تورو اوزئريندئکي چاليشمالار داها چوک 19. يوزييلدان اعتيبارئن گؤرولمئيه باشلانير. آراشتيريجيلار باشلانقيچتا نه يين افسانه اولوپ، نه يين افسانه اولماديغيني تارتيشميشلار داها سونرا دا تورون تاصنيفي مئسئلئسييله ايلگيلئنميشلردير. گئنلده دؤرت آنا باشليک آلتيندا اله آلينان افسانه لردن بيريسي ده يئر آدلارييلا ايلگيلي اولانيدير. ايشتئ بو يازيميزدا تورکيه و آذربایجان کولتورونده اونملی بير يئري اولان آراس چایینا باغلي ايکي افسانه و باياتيلار اوزئرينده دوراجاغيز.
اراز (آذربایجان)
ساري خانين کؤچو گئلير. آرازين قيراغينا دوشئنده دئيير کي: " بو چايين آدي ندير؟ "
او واخت دئييلر:
" اراز. " دئيير:
" يوخ، بورا دوشمئيئک. بورادا آرواد چوخ اولار، ار آز اولار. " گئلير کورون قيراغينا. اونون نسلي نين چوخو کوردئميردئدي. دئيير:
" بو چايين آدي نه دي؟ " دئييللر:
" کور. " دئيير:
" کوررو بوللوخ دئمئکدي، بورادا لؤوبه سالاخ. " (روستئمزاده 20014: 52).
متينده؛ آراس و کورا (کور) ايرماکلارينا بو آدين وريليش سببي حکایه ائديلمئکتئدير. يوکاريداکي آنلاتيدان حارئکئتله افسانه نين اولوشوم زامانينداکي حايات طارزي گؤچئبئدير. چونکو گؤچئبه " يايلاق " و " قيشلاق " حاياتيني ياشار، يئرلئشيم يئري اولاراک سو کئنارلاريني يورت سئچئر. افسانه ده کيشين نهریده گئچتيغي بئللي اولماماکلا بئرابئر يئرلئشيلئن يئرين يايلا اولدوغونو ظانن اتمئکتئييز. اگر کورا (کور) چایینين خزر دنیزينه دؤکولمئدئن اؤنجئکي سون نهير کولو اولدوغو دوشونولورسه يايلا اولاراک سئچيلئن بؤلگه نين آذربایجان توپراکلاري ايچينده کالديغينا شوپهه يوکتور.
آنلاتيدا؛ ساري حانين آراس چایی نين کئنارينا يئرلئشمئمئسي نين سببي؛ ائرکئغين آز، کادينين چوک اولماسيدير. عجابا يئرلئشيلمئک ايستئنيلئن جوغرافياداکي نوفوس ياپيسي نين بوزولماسي نين سببي نه ايدي؟ سالگين بير حاستاليک دئسئک، ائرکئکلر کادار کادينلارين دا اؤلمئسي گئرئکمئز مي؟ او زامان بير سئبئپ کالييور، او دا ائرکئکلرين ساواشا گيديپ دؤنمئمئسي اولاراک دوشونوله بيلير.
کورا (کور) چایینين کئنارينا يئرلئشمئنين سببي ايسه يينه ايرماغين آدييلا باغلانتيليدير. کور؛ بوللوک، برکئت دئمئکتير کي بو دا بير گؤچئر ايچين آرانان اؤزئلليکتير.
آراس نيچين سئسسيز آکار (تورکيه)
" واکتييله آراس چایینين کئناريندا بئدئولئت (بی دولت) آديندا کوچوجوک بير کؤي وارميش. چایین کيييسيندا ائوي اولان ياشلي بير کادينين دا سون زامانلاريندا بير چوجوغو اولور. بو چوجوک ناسيلسا بير گون کيمسئدئن حابئرسيز چایین کيييسيندا اوينارکئن سويا دوشوور. کيمسئلر گؤرمئديغي ايچين چوجوک آزگين سولار آراسيندا کايبولور گيدئر.
ندئن سونرا چوجوغونون آراس طارافيندان يوتولدوغونو اؤغرئنن گؤزو ياشلي آنا چایین کيييسينا گئلير. اورادا بير موددئت آغلاييپ سيزلاديکتان سونرا نهره دؤنرئک:
" آراس، آراس! سئسين کئسيله آراس، عمي آراس! " دييه بددعا ائدئر. باغري يانيک آنانين دوعالاري کابول اولونور. ايشته او گوندئن بئري آراس چایی سئسسيز صداسيز آکيپ گيتمئکتئدير. (ساکا اوغلو 2008: 171-172).
تورکیه دئن دئرلئنن آراس چاییيله ايلگيلي افسانهده، حايات طارزي آذربايجانداکي متنين عکسينه يئرلئشيکتير. کؤيون آدي ايسه "بئدئولئت " تير. متيندئن آنلاديغيميزا گؤره بو کوچوک کؤيده ياشايان عایله نين اوزونجا بير سوره چوجوغو اولماميشتير، عؤمورلري نين سونوندا بولدوکلاري چوجوک ايسه اونلارين هئر شئييدير. يينه متينده آننه و چوجوک ايليشکيسي ديله گئتيريلميشتير. توپلوما وريلئن ائن اونملی مئساژ ايسه ایله فردلري نين چوجوکلاريني هيچبير زامان باشيبوش بيراکماماسيدير. چونکو چوجوکتور، نه ياپتيغيني بيلمئز؛ تئک باشينا دنیزين، گؤلون، ايرماغين، کويونون، ماغارانين باشينا گيدئر، اوينارکئن ده دوشئر و داهي کوچوک بير ايهمال اؤلومله سون بولور. ايکينجي اولاراک، آنا کايبولان چوجوغونو، چاغيل چاغيل آکان آراس چایی نين کئناريندا آرارکئن، "آراس، آراس! سئسين کئسيله آراس، عمي آراس! " دئمئسييله عادئتا بير حاياتين سونا ائرديغيني بئليرتمئکته، بو سئبئپتن ده ايرماغا بددعالار ياغديرماکتادير. بو يؤنويله افسانه دينی بير کيمليغه بورونموش و بددعانين سادجه جانليلاري دئغيل، آراس چاییني بيله سوستورا بيلئجئغي مئساژي وريلميشتير.
ب) آراس چایینا باغلي اولاراک سؤيلئنن باياتيلار
بو کونويلا ايلگيلي اولاراک تورکيه و آذربایجان جوغرافياسيندا چوک ساييدا باياتي (ماني) دئرلئنميش و بونلار زامان زامان چئشيتلي يؤنلرييله دئغئرلئنديريلميشتير.
باياتيلارين (مانيلرين) کونوسونون عاشک اولدوغو سؤيلئنير کي، بو دوغرودور. بونونلا بئرابئر آراس چایی، 1928 تورکمنچاي آنلاشماسييلا آذربایجاني ايکيه بؤلموشتور. بو يوزدئن هئر ايکي طارافتان اينسانلار، 31 آراليک دونيا آذربایجانليلار همرايليک (دايانيشما) گونونده ائنگئللري آشاراک آراس چایینا گيرمئکته و کاردئشلر بيربيرينه کاووشماکتاديرلار.
آشاغيداکي باياتيلاردا آذربایجانين ايکيه بؤلونمئسينه سئبئپ اولان ايرماغا سيتم، بيرلئشمه آرزوسو سيراسينداکي اؤلوملر، هئر ايکي طارافتاکي حسرئت، آراسين تورانين گئرچئکلئشمئسينه ائنگئل اولماسي، آراس چایینين تاشماسييلا بو ائنگئللرين اورتادان کالکاجاغي، آراس ایله کور ناسيل بيرلئشميشسه گونون بيريندئ تبريز ایله باکونون بير- لئشمئسييله حاسرئتين سونا ائرئجئغي مئساژلاري وريلميشتير.
دوغو و باتي آلمانيا ييللارجا آيري کالديکتان سونرا بيرلئشميشسه، قوزئي و گونئي آذربایجان بيرلئشئمئز مي؟ البته بيرلئشير و ياشايانلار بونو موتلاکا گؤرجئکلردير. چونکو زوراکي سينيرلار ائر ويا گئچ اورتادان کالکاجاکتير.
آرازي داشلاديلار چيممئيه باشلاديلار
بير اويون اويناديلار گؤزلري ياشلاديلار
(شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 139).
***
آرازي آييرديلار قومونان دويوردولار
من سندن آيريلمازديم ظلمنن آييرديلار
(شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 126).
***
آرازي کئچئن ده وار سويوننان ايچئن ده وار توتما نامرد آديني اوره يي کئچئن ده وار
(شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 128).
***
آراز سندن کيم کئچدي
کيم قرق اولدو کيم کئچدي
فعلئک گئل ثابیت ائيله
هانسي گونوم خوش کئچدي
(شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 128).
***
آراز کيمي آخارام
يانديرام ياخارام
گؤزلرينده گؤزوم وار
حسرت ایله باهارام
(ماشالله قيزي/ عباسووا- حسین شرقي درجک/ سويتورک 2015: 144).
***
آشیق آراز ياخشيدي
آران، توران ياخشيدي
باشين کئچئل گؤزون کور
سنين هاران ياخشيدي
(شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 159).
***
آراز ائله گؤي چالار
لئپه ووروب گؤي چالار
وطنن آزغين دوشني
قارا گئييب گؤي چالار
(روستمزاده 2014: 307).
***
آرازدا دئیلم جوشام
کور دئييلم قايناشام
آپار صرراف يانينا
گؤر نه قيمتلي داشام
(ماشالله قيزي/ عباس اووا-حسین شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 145).
***
آراز کوره قوووشدو
تبريز قلبی ياووشدو
چوخ شوکور کي،
درد-بلا باشيميزدان ساووشدو
(ماشالله قيزي/عباس اووا-حسین شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 120).
***
آرازين قيراغينان گول بيچديم اوراغينان
گئلديم سني آختارام آتالار سوراغينان
(ماشالله قيزي/ عباس اووا و
حسین شرقی دره جک/سويتورک 2015: 122).
آراس و کورا (کور) ايرماکلاري نين بيربيريني تاماملامالاريني کونو آلان باياتي (ماني) لاردا يوکاريدا آنلاتمايا چاليشتيغيميز خصوصلار اوستو اؤرتولو اولاراک، باغري يانيک آذربایجان تورکلري طارافيندان ديله گئتيريلميشتير:
آرازام کوره بندم
بولبولم گوله بندم
من گئدئرگي قوناغام
بير شيرين ديله بندم
(ماشالله قيزي/ عباس اووا-حسین شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 144).
بعضي باياتيلاردا ايسه دردلرين سببي اولاراک آراس چایی گؤستئريلمئکته، بو يوزدئن ده سيتملر اونا ياپيلماکتادير:
آراز، آراز، خان آراز
سولطان آراز، خان آراز
سئوگيليم گميدئدي
گئل قلبيمي قان آراز
(ماشالله قيزي/عباس اووا-حسین شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 1231).
***
آراز، آراز، خان آراز
سولطان آراز، خان آراز
سني گؤروم ياناسان
بير درديمي قان آراز
(ماشالله قيزي/عباس اووا-حسین شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 126).
***
آراز، آراز، خان آراز
اوزاقدان باخان آراز
ياري گؤره بيلمئديم
ييرتيلسين ياخان آراز
(ماشالله قيزي/ عباس اووا-حسین شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 126).
***
آراز آراز جان آراز
سولطان آراز خان آراز
سني گؤروم ياناسان
هر درديمي قان آراز
(حسین شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 127).
البته آراس چاییني کونو آلان باياتيلاردا عاشک کونوسو ايشلئنييور گيبي گؤرونسه ده يينه ايکي طارافتا کالان خالقلارين آيريليغي ديله گئتيريلمئکتئدير:
آراز داشي داشي-داشي
قلمدي يارين قاشي
نادان ایله بال يئمه
عاغيللانار داش-داشي
(حسین شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 131).
***
آراز داشي، داش داشي
قلمدي يارين قاشي
چيرکين ایله بال يئمه
گؤزه ل ایله داش داشي
(ماشالله قيزي/ عباس اووا-
حسین شرقی دره جک/سويتورک 2015: 146).
***
آراز آخار ليلييلئن
دئسته دئسته گولييلئن
مئن ياريمي سئويرئم
شيرين شيرين ديلييلئن
( حسین شرقي دره جک سويتورک 2015: 130).
***
آراز قيراغي مئشه
گئتير دئسمالين دؤشه
آراسينا گول دوزوم
يانلارينا بئنؤوشه
(ماشالله قيزي/ عباس اووا-حسین شرقی دره جک/سويتورک 2015: 138).
آراس چایینين سادجه باياتيلاردا، دئغيل لايلاي (نينني)لاردا دا ديله گئتيريلمئسي اوزئرينده دورولماسي گئرئکئن بير کونودور.
کونونون اؤنمينه بينائن، آذربایجانلي آنا لار داها بئشيکته ايکئن چوجوکلارينا بو حاسساس کونويو حاطيرلاتماکتاديرلار:
" آراز " قيراغي " لئکلر "
چيرمانيب آغ بيلئکلر
بالام مني گؤرنده
هم گولر هم ايمئکلر
(ماشالله قيزي/ عباس اووا-حسین شرقی دره جک/ سويتورک 2015: 26).
سونوچ
آراس چاییيلئ ايلگيلي اولاراک آنلاتيلان ايکي افسانه دئ يئر آدلارييلا ايلگيلي اولوپ، آذربایجان آنلاتماسيندا ائرکئغين آزليغي، تورکيه آنلاتماسيندا ايسه سئسسيز آکماسينين سببي اوزه رينده دورولموشتور.
آراس چاییيله ايلگيلي باياتيلار اوزه رينه، ييللار اؤنجه مئسلکتاشيميز دوچ. دکتر. زین العابيدين ماکاس طارافيندان بير ماکاله ياپيلميشتي.
آرادان گئچئن ييللار ايچينده آراس چایی نين سئسسيز صداسيز آکماسي، کاردئشلرين آيريليغي دوام ائتميشتير. بو يوزدئن 31 آراليک تاریخينده آراسين هر ايکي طارافيندان دا اينسانلار سويا گيرمئکته و سئمبوليک ده اولسا بيربيرلرينه کاووشماکتاديرلار. ايشته بو يازي حاسرئتين بيتمئسي تئمئننيسييله يازيلميش اولوپ، آذربایجان تورکلري نين تورکيه لي کاردئشلري ده دورومدان حابئردار ائديلمئک ايستئنميشتير.
البته آذربایجان و تورکيه تورکلري نين ادبيياتلاري، تاریخلري، کولتورلري اورتاکتير. چونکو بيز تئک ميللت ايکي دئولئتيز و آراس چایی ايکي دئولئتين اورتاک سيمگئسي اولوپ، بيرينده دوغماکتا، بيرينده آذربایجان تورکلري نين شاحصيندا خزرلا کوجاکلاشماکتادير.
ايسلام بيرليغي دئديک اولمادي، باتي بيرليغي دئديک سيرتيميزدان هانچئرلئنديک، نه کالدي؟ تورک بيرليغي. اؤيله ايسه بيربيريميزي داها چوک تانيماليييز، داها چوک بيلمئلييز، داها چوک اوکوماليييز، هئپسيندئن ده اؤته چوک چاليشماليييز.
Abstract
Aras River was born in Turkeys Bingol Mountains, after merging with the stream coming from Palandöken, Şahveled, Nalbant and Aladağ mountains, com- bined with Cikilgan stream, Pasinler water, Zivin Stream, Arpaçay, Karasu, Nak- hichevan water, and the Katur River, Akcay and Kura (Kur) is a river that has 1059 kilometers lenght that disembogue to Caspian Sea.
Aras River, as well as in Turkish history and geography, it is also important for the Turkish folklore and literature. Because as well as the life of tracer heros, geog- raphical locations are also available on the same property, one of which is the Aras River. In this article, we described two legends depending on the Aras River that have focused on the bayatis compiled from various resource persons
In the two legends are explained The reason for the quiet flow of the Aras river and because of the few population of man, the river was named as Aras. Rather than love subject in bayatis, it was expressed the two divided Azerbaijani people with Turkmenchay treaty and the reproach of the people to Aras River. In this as- pects bayatis are history, they are the rebellion sound of the people who share the same fate.
Keywords: Aras River, legend, bayati, geography.
قايناکلار
EZİZKIZI, Çimnaz (2015), Nenemden Neveme II. Kitab, Bakı: Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası Folklor İnstutu
MAŞALLAH qızı/ ABBASOVA, Metanet-Hüseyn Şerqiderecek/ Soytürk (2015), Güney Azerbaycan Folkloru IV, Bakı: Elm ve Teshil.
RÜSTEMZADE, İlkin (2014), Qarabağ: Folklorda Bir Tarihdir, IX. Kitap, Bakı: Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası Folklor İnstitutu.
SAKAOĞLU, Saim (2008), 101 Anadolu Efsanesi, Ankara: Akçağ Yayınları. TUNCEL, Metin (1991), “Aras”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi:
İstanbul.