ƏKBƏR QOŞALININ YARADICILIĞINA PSİKOLOJİ BAXIŞ
SORUMLU MÜDÜR :
Dr.Hüseyn Şərqidərəcək ( SOYTÜRK)
مدیر مسئول :دکتر حسین شرقی دره جک (سوی تورک)
شعیرین پسیخولوژیسی پوئزییانین اینسان شعورونا ، دویغولارینا و روحونا، یارادیجیلیق پروسئسلرینه و اونون فردی-سوسیال فونکسییالارینا تأثیرینی آراشدیرماغی هدفله‌مه‌سیدیر. بو یاناشما پوئزییانین شاعره و اوخوجویا نئجه تأثیر ائتدیینی آنلاماغا یؤنلیب. پوئزییایا پسیخولوژی باخیشین بعضی اساس جهتلری بیلدیرمک‌ده‌دیر:
حیسسلری و معنالاری ایفاده ائتمک‌دیر.
گؤره‌سن، اینسانی نئجه گؤستریر
کورلار بازاریندا ساتیلان گوزگو؟
گون گلیر، باخیرسان، سنه تلسیر
بیر تئلی داراق‌لی، گؤزلری سوزگون…
شعیر سؤز و اوبرازلاردان اینتئنسیو ایستیفاده ائتمکله مورککب دویغو و دوشونجه‌لری تأثیرلی شکیلده ایفاده ائدیلمه واسطه‌سیدیر و اکبر قوشالی یوخاریداکی خالق اخلاقی و پسیخولوژسینه دایالی شعیرنده ده گؤزل تصویر ائتمیشدیر.
پسیخولوژی نؤقطه-نظردن پوئزییا اینسانلارا اؤز داخیلی عالمینی عکس ائتدیرمه‌یه، باسدیریلمیش دویغولاری اوزه چیخارماغا و معنا آختاریشینا زمین یارادیر. شاعر تانری ایله اینسان آراسیندا واسطه‌چی اولدوغونا گؤره شعیر ایلهامی اونا گلنه تانری ایله شاعر آراسیندا سیر پرده‌سی آرالانماغا باشلاییر.
آنجاق اوخوجولار اوچون شعیر اؤز تجروبه‌لرینی و حیسسلرینی تانیماق و اونلارلا علاقه قورماق، ائمپاتییا اینکیشاف ائتدیرمک ایمکانی وئریر. شعیرده ایفاده اولونان اونیوئرسال اینسانی دویغولار اوخوجونون تنهالیق حیسسینی آزالدا، ائموسیونال کاتارسیس یارادا بیلر.
میللی و معنوی دیرلری اؤن پلانا چیخاراراق فردی توپلوم‌دا تاریخسل اولاراق روحی یؤندن قورویور. یارادیجیلیق و شعوورسوزلوغو آرادان قالدیریر. شعیر بسته‌له‌مه پروسئسینی پسیخولوژی باخیمدان یارادیجیلیغین و یوکسک فلسفی ایفاده‌سی کیمی باشا دوشمک اولار. شاعرین شعوروندا اولان اوبرازلار، آسسوسیاسییالار، ائموسیونال اینتئنسیولیک دیل واسطه‌سیله مادی فورمایا چئوریلیر. نصیحت و اؤیود یادا چاغیریش کیمی پسیخولوژی فاکتور کیمی اورتایا چیخیر.
حکیم‌دن ائشیتدیم، بئله دئییر کی،
دامار داشیدیغی قاندان ایچمییر.
دنیز اورتاسیندا قالان گمیچی
قیییدان آلدیغی سویلا کئچینیر...
دیزگی و پوئزییانین شعورسوز ایستکلری، موناقیشه‌لری و آرخئتیپلری عکس ائتدیردیینی ایر‌لی سوره‌رک مسله نین ماهیتی بیان ائدیر. اکبر یوخاریدا یازدیغی معنویاتین و دوغرولوغون عکس حالی ایله قارشلاشدیغی کیمی سؤیله‌مه‌سی گرچیی گؤستریر.
بیلیریک کی ایلهام و پوئتیک اینتویسییا یارادیجیلیق پروسئسینین مهم حیصه‌سیدیر. شاعر بعضا راسیونال دوشونجه‌دن کنارا چیخاراق داخیلی منبع‌دن قیدالانان سؤز و اوبرازلاری بیر آرایا گتیریر.
آنجاق اورمانلارا اودون آپارمیر
اوردا اوجاق چاتیب، ایسینن یولچو.
مین بیر جیلوسیله، حیات حیاتدیر،
بیر یئرده اودون‌چو، بیر یئرده سوچو...
رسمی و گونده‌لیک دیلدن فرق‌لی اولاراق، پوئتیک دیلده مئتافورا، سیموولیزم، ریتم، سس هارمونییاسی کیمی خصوصی واسطه‌لردن ایستیفاده ائدیلیر. بو خصوصیتلر اوخوجونون آنلاما و دوشونجه پروسئسلرینه تأثیر گؤستره بیلر.
یقین دیلی-آغزی یاغیر اولوبدو
سؤزونو ساخلاییب، دئمه‌ین کسین.
دئییرلر، آندینا اینانماق اولماز
قولتوغوندا چؤرک گزدیره‌نلرین.
شعیر غیری-عادی علاقه‌لر یاراداراق دونیایا یئنی گؤزله باخماغا وادار ائده بیلر.
پسیخولینقویستیکا ساحه‌سینده آپاریلان تدقیقاتلار پوئزییانین لینقویستیک ایستروکتورونون بئیینده‌کی ائموسیونال و ایدراک پروسئسلری ایله نئجه قارشیلیقلی علاقه‌ده اولدوغونو آراشدیریر. مثلاً، پوئزییادا ریتم و موسیقینین ائموسیونال رئاکسییالارا تکان وئره بیلجیی گؤستریلمیشدیر.
برپا و اؤزونه قاییدیش ا.قوشالینین یارادیجیلیغینا اساس قایه‌دیر. میللی تراپیادیر.
پوئزییا تئراپییاسی ائموسیونال و پسیخولوژی ساغالمانی تشویق ائتمک اوچون شعیر یازماق و اوخوماق‌دان ایستیفاده ائد‌ن بیر پسیخوتئراپییا نؤوودور.
اونسوز دا اینسانلار گونون سونوندا
گؤرمک ایستدیی قدر گؤره‌جک.
دویماق ایستدیی قدر دویانلار
ان یاخشی سؤزو ده هدر بیله‌جک...
شعیر یازماق اینسانلارا اؤز حیسسلرینی ایفاده ائتمه‌یه، تراوماتیک تجروبه‌لرین عهده‌سیندن گلمه‌یه و یئنی پئرسپئکتیولر اینکیشاف ائتدیرمه‌یه کؤمک ائده بیلر. شعیر اوخوماق اوخوجویا اؤز ایچ دونیاسی ایله علاقه ساخلاماغا، تنهالیق حیسسلرینی آزالتماغا و داخیلی راحتلیق تاپماغا کؤمک ائده بیلر.
شاعر فردی و اجتماعی کیملیکلرین فورمالاشماسیندا و ایفاده‌سینده مهم رول اویناییر. شاعرلر اؤز شخصی تجروبه‌لرینی و اجتماعی موشاهیده‌لرینی شعیر واسطه‌سیله چاتدیرماقلا اوخوجولارلا اورتاق ائموسیونال و اینتئللئکتوال زمین یارادا بیلیرلر.
دلی شیطان دئییر،دنیزدن ایچک
اورمانا بیر خیلی اودون داشییاق؛
کورلار بازاریندا ساتاق گوزگونو،
گل، گئدیب، کارلارا نسه اوخویاق...
سوسیال حادثه‌لر، مد‌نی دیرلر و تاریخی تجروبه‌لر پوئزییادا عکس-صدا وئریر و بونونلا دا کوللئکتیو یادداشین و شخصیتین قورونماسینا کؤمک ائدیر.
قیش گلیب، پاییزین خبری یوخدو،
یارپاقلار جان آتمیر خزل اولماغا.
ماسامین اوستونده بیر دسته گول وار،
نیه تلسیبلر گؤزل اولماغا؟
بیر سؤزله، پوئزییایا پسیخولوژی باخیش بو صنعت نؤوونون اینسان تجروبه‌سینه نئجه دریندن نفوذ ائتدیینی، ائموسیونال و کوقنیتیو پروسئسلریمیزه نئجه تأثیر ائتدیینی، فردی و سوسیال ریفاهیمیزا تؤهفه وئردیینی آنلاماغا کؤمک ائدیر.
پوئزییا تکجه ائستئتیک تجروبه تقدیم ائتمیر، هم ده اینسان پسیخولوگییاسینین مورککب‌لیکلرینی آراشدیرماق اوچون دیرلی واسطه‌دیر. بونو ا.قوشالی باشارمیشدیر.